Từ điển Hán Nôm

Từ ghép 24

伛

U+4F1B, tổng 6 nét, bộ rén 人 (+4 nét)
giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

(xem: ủ lũ 傴僂,伛偻)

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 傴

Từ điển Trần Văn Chánh

【傴僂】ủ lũ (văn) Gù lưng, còng lưng.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 傴

Từ điển Trung-Anh

hunchbacked

Tự hình 2

Dị thể 2

傴𢉴

Từ ghép 1

俁

U+4FC1, tổng 9 nét, bộ rén 人 (+7 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

cao lớn, to lớn

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) To lớn, cao lớn.

Từ điển Trung-Anh

big

Tự hình 1

Dị thể 4

㑨㒁俣𠋼

Từ ghép 2

俣

U+4FE3, tổng 9 nét, bộ rén 人 (+7 nét)
giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

cao lớn, to lớn

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) To lớn, cao lớn.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 俁

Từ điển Trung-Anh

big

Tự hình 2

Dị thể 3

㒁俁𠋼

Chữ gần giống 4

𣵗祦洖悮

Từ ghép 2

偊

yǔ ㄩˇ [jǔ ㄐㄩˇ]

U+504A, tổng 11 nét, bộ rén 人 (+9 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Phó) “Vũ vũ” 偊偊: (1) Lủi thủi, đi một mình. (2) Dáng cẩn thận.
2. (Tính) “Vũ lư” 偊旅: gù, còng (thân thể còng, khòm).

Tự hình 1

Dị thể 1

U+50B4, tổng 13 nét, bộ rén 人 (+11 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

(xem: ủ lũ 傴僂,伛偻)

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Lưng gù, lưng còng. ◎Như: “ủ nhân” 傴人 người gù.
2. (Động) Cúi, khom lưng. ◇Âu Dương Tu 歐陽修: “Ủ lũ đề huề, vãng lai nhi bất tuyệt giả” 傴僂提攜, 往來而不絕者 (Túy Ông đình kí 醉翁亭記) Lom khom dắt díu, qua lại không ngớt vậy.

Từ điển Trần Văn Chánh

【傴僂】ủ lũ (văn) Gù lưng, còng lưng.

Từ điển Trung-Anh

hunchbacked

Tự hình 2

Dị thể 3

伛𢉴𤹪

Chữ gần giống 9

䡱䙔𨄅𤠾𠄾軀漚摳慪

Từ ghép 1

噢

yǔ ㄩˇ [ō ]

U+5662, tổng 15 nét, bộ kǒu 口 (+12 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) “Úc y” 噢咿 trong lòng đau thương, xót ruột.
2. Một âm là “ủ”. (Trạng thanh) “Ủ hủ” 噢咻 tiếng rên rỉ vì đau đớn.

Tự hình 2

Chữ gần giống 3

㠗㜩墺

噳

U+5673, tổng 16 nét, bộ kǒu 口 (+13 nét)
phồn & giản thể

Từ điển Trung-Anh

(1) herd
(2) stag
(3) buck

Tự hình 2

Dị thể 1

𪋬

Chữ gần giống 2

𪩽𡑾

圄

U+5704, tổng 10 nét, bộ wéi 囗 (+7 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

(xem: linh ngữ 囹圄)

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) “Linh ngữ” 囹圄: xem “linh” 囹.

Từ điển Thiều Chửu

① Linh ngữ 囹圄 nhà tù.

Từ điển Trần Văn Chánh

Xem 囹圄 [língyư].

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Giữ cho khỏi mất — Cấm đoán.

Từ điển Trung-Anh

(1) prison
(2) to imprison

Tự hình 2

Dị thể 3

圉敔禦

Từ ghép 4

圉

U+5709, tổng 11 nét, bộ wéi 囗 (+8 nét)
phồn & giản thể, hội ý

Từ điển phổ thông

tên bồi ngựa

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Nhà tù, nhà giam.
2. (Danh) Người nuôi ngựa.
3. (Danh) Chuồng ngựa.
4. (Danh) Bờ cõi, biên giới, biên cảnh. ◎Như: “liêu cố ngô ngữ” 聊固吾圉 gọi là giữ vững bờ cõi ta.
5. (Động) Cấm chỉ. § Thông “ngữ” 圄.
6. (Động) Kháng cự, phòng ngự. § Thông “ngự” 禦.
7. (Động) Nuôi dưỡng. ◎Như: “ngữ mã” 圉馬 nuôi ngựa.

Từ điển Trung-Anh

(1) horse stable
(2) frontier

Tự hình 4

Dị thể 2

圄敔

Chữ gần giống 3

㒁𡻢圛

Từ ghép 7

妪

U+59AA, tổng 7 nét, bộ nǚ 女 (+4 nét)
hội ý

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 嫗.

Tự hình 2

Dị thể 1

U+5AD7, tổng 14 nét, bộ nǚ 女 (+11 nét)
hội ý

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Mẹ, mẫu thân.
2. (Danh) Thông xưng đàn bà, con gái là “ẩu”. ◎Như: “lão ẩu” 老嫗 bà già. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: “Gia trung chỉ nhất lão ẩu lưu thủ môn hộ” 家中止一老嫗留守門戶 (Phong Tam nương 封三娘) Trong nhà chỉ có một bà già giữ cửa nẻo. ◇Nam sử 南史: “Thần tiên Ngụy phu nhân hốt lai lâm giáng, thừa vân nhi chí, tòng thiểu ẩu tam thập (...), niên giai khả thập thất bát hử” 神仙魏夫人忽來臨降, 乘雲而至, 從少嫗三十(...), 年皆可十七八許 (Ẩn dật truyện hạ 隱逸傳下) Thần tiên Ngụy phu nhân chợt giáng xuống, cưỡi mây mà đến, theo sau ba mươi cô gái trẻ (...), tuổi đều khoảng chừng mười bảy mười tám.
3. Một âm là “ủ”. (Động) “Hú ủ” 喣嫗. § Xem từ này.

Tự hình 2

Dị thể 1

妪

Chữ gần giống 11

𢕓䳼䌔𦗛𥕥𣉾𢄠彄嶇塸嘔

宇

U+5B87, tổng 6 nét, bộ mián 宀 (+3 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. mái hiên
2. toà nhà

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Hiên nhà. ◇Dịch Kinh 易經: “Thượng cổ huyệt cư nhi dã xử, hậu thế thánh nhân dịch chi dĩ cung thất, thượng đống hạ vũ, dĩ đãi phong vũ” 上古穴居而野處, 後世聖人易之以宮室, 上棟下宇, 以待風雨 (Hệ từ hạ 繫辭下) Thời thượng cổ, người ta ở trong hang và giữa đồng, thánh nhân đời sau mới thay bằng nhà cửa, trên có đòn nóc dưới có mái hiên, để phòng lúc mưa gió.
2. (Danh) Nghĩa rộng chỉ viền của vật dùng để che trùm.
3. (Danh) Nhà cửa, chỗ ở. ◎Như: “quỳnh lâu ngọc vũ” 瓊樓玉宇 lầu quỳnh nhà ngọc.
4. (Danh) Cương vực, lãnh thổ. ◇Mai Thừa 枚乘: “Kim thì thiên hạ an ninh, tứ vũ hòa bình” 今時天下安寧, 四宇和平 (Thất phát 七發) Thời nay thiên hạ yên ổn, bốn cõi hòa bình.
5. (Danh) Đồng bằng khoáng dã.
6. (Danh) Bốn phương trên dưới, chỉ chung không gian. ◎Như: “vũ nội” 宇內 thiên hạ, “hoàn vũ” 寰宇 trong gầm trời. ◇Nguyễn Trãi 阮廌: “Thanh dạ bằng hư quan vũ trụ” 清夜憑虛觀宇宙 (Chu trung ngẫu thành 舟中偶成) Đêm thanh cưỡi lên hư không mà ngắm xem vũ trụ.
7. (Danh) Phong cách, khí độ, dáng vẻ. ◎Như: “khí vũ hiên ngang” 氣宇軒昂 phong cách hiên ngang, “mi vũ” 眉宇 đầu lông mày, chỉ dung mạo.
8. (Danh) Họ “Vũ”.
9. (Động) Mở rộng, khoách đại.
10. (Động) Che chở, bao trùm. ◇Trương Hành 張衡: “Đức vũ thiên phú, huy liệt quang chúc” 德宇天覆, 輝烈光燭 (Đông Kinh phú 東京賦).

Từ điển Thiều Chửu

① Dưới mái hiên, nhà ở cũng gọi là vũ, như quỳnh lâu ngọc vũ 瓊樓玉宇 lầu quỳnh nhà ngọc.
② Bốn phương trên dưới, như gọi thiên hạ là vũ nội 宇內, hoàn vũ 寰宇 nghĩa là ở trong gầm trời vậy.
③ Có nghĩa chỉ về riêng từng bộ, như khí vũ 器宇 khí cục, mi vũ 眉宇 đầu lông mày, v.v.
④ Vũ trụ 宇宙 vũ là chỉ về khoảng không gian, trụ là chỉ về khoảng thời gian, ý nói là hết thẩy trong khoảng trời đất vậy.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Nhà (cửa), hiên nhà: 屋宇 Nhà cửa; 玉宇 Nhà ngọc;
② Bốn phương trên dưới, không gian, thế giới.【宇宙】vũ trụ [yưzhòu] Vũ trụ;【宇内】vũ nội [yưnèi] Trong gầm trời, trong nước, trong thế giới, trong thiên hạ.【寰宇】hoàn vũ [huányư] a. Hoàn cầu, toàn thế giới; b. Hoàn vũ, vũ trụ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mái nhà — Khắp hết cả không gian.

Từ điển Trung-Anh

(1) room
(2) universe

Tự hình 5

Dị thể 8

㙑㝢㡰穻𠨯𡧃𡧈𢉠

Từ ghép 48

寙

U+5BD9, tổng 13 nét, bộ mián 宀 (+10 nét)
phồn & giản thể

Từ điển Trung-Anh

(1) bad
(2) useless
(3) weak

Tự hình 1

屿

yǔ ㄩˇ [xù ㄒㄩˋ]

U+5C7F, tổng 6 nét, bộ shān 山 (+3 nét)
giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

đảo nhỏ

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 嶼.

Từ điển Trần Văn Chánh

Đảo nhỏ: 島嶼 Các đảo (lớn và nhỏ).

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 嶼

Từ điển Trung-Anh

islet

Tự hình 2

Dị thể 3

㠘嶼𡽬

Từ ghép 13

嶼

yǔ ㄩˇ [xù ㄒㄩˋ]

U+5DBC, tổng 16 nét, bộ shān 山 (+13 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

đảo nhỏ

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Đảo nhỏ, bãi bể nhỏ. ◇Vương Bột 王勃: “Hạc đinh phù chử, cùng đảo tự chi oanh hồi” 鶴汀鳧渚, 窮島嶼之縈迴 (Đằng Vương Các tự 滕王閣序) Bến hạc bãi le, quanh co đến tận đảo cồn.
2. § Còn có thuyết đọc âm 嶼 là “dữ” hay “dư”.

Từ điển Trần Văn Chánh

Đảo nhỏ: 島嶼 Các đảo (lớn và nhỏ).

Từ điển Trung-Anh

islet

Tự hình 2

Dị thể 2

屿𡽬

Chữ gần giống 1

Từ ghép 13

U+5EBE, tổng 11 nét, bộ ān 广 (+8 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. cái vựa
2. dữu (đơn vị đo, bằng 16 đấu)

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Cái vựa, kho lộ thiên (không có nóc). ◇Sử Kí 史記: “Phát thương dữu dĩ chấn bần dân” 發倉庾以振貧民 (Hiếu Văn bổn kỉ 孝文本紀) Phát kho vựa để cứu giúp dân nghèo.
2. (Danh) Lượng từ: đơn vị dung lượng ngày xưa, một “dữu” 庾 bằng mười sáu “đấu” 斗. ◇Luận Ngữ 論語: “Nhiễm tử vi kì mẫu thỉnh túc. Tử viết: Dữ chi phủ. Thỉnh ích. Viết: Dữ chi dữu” 冉子為其母請粟, 子曰: 與之釜. 請益. 曰: 與之庾 (Ung dã 雍也) Nhiễm Hữu xin cấp lúa cho mẹ người kia (chỉ Tử Hoa 子華 một học trò khác của khổng Tử). Khổng Tử bảo: Cấp cho một phủ (bằng 6 đấu 4 thăng). (Nhiễm Hữu) xin thêm. Khổng Tử bào: Cho một dữu (bằng 16 đấu).
3. (Danh) Họ “Dữu”.

Từ điển Thiều Chửu

① Cái vựa, kho không có nhà phủ ở trên gọi là dữu.
② Cái dữu. Ðồ đong ngày xưa, 16 đấu là một dữu.

Từ điển Trần Văn Chánh

① (văn) Vựa thóc lộ thiên, kho lộ thiên (không có mái lợp);
② Cái dữu (đồ đong ngày xưa, bằng 16 đấu);
③ [Yư] (Họ) Dữu.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Kho chứa ngoài trời, không có mái che. Cũng gọi là Dữu tích 庾積. Tên một đơn vị đo lường. Như chữ Dữu 斞.

Tự hình 2

Dị thể 6

㔱㢏斔斞𢈔𣂂

Từ ghép 2

敔

U+6554, tổng 11 nét, bộ pù 攴 (+7 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

cái ngữ (âm nhạc)

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Giam giữ.
2. (Danh) Một nhạc khí thời xưa, làm bằng gỗ, hình trạng giống như hổ nằm, trên lưng có 27 phiến kim loại, dùng để tấu đoạn kết.

Từ điển Thiều Chửu

① Cái ngữ. Một thứ thuộc về âm nhạc.

Từ điển Trần Văn Chánh

Cái ngữ (một nhạc khí thời xưa).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một thứ nhạc khí thời cổ, dùng để gõ nhịp.

Từ điển Trung-Anh

percussion instrument shaped as a hollow wooden tiger, with serrated strip across the back, across which one runs a drumstick

Tự hình 3

Dị thể 7

圄圉梧禦𢻊𢾵𨨶

斔

U+6594, tổng 18 nét, bộ wén 文 (+14 nét)
phồn & giản thể

Từ điển Trung-Anh

old variant of 斞[yu3]

Tự hình 1

Dị thể 1

U+659E, tổng 12 nét, bộ dōu 斗 (+8 nét)
phồn & giản thể

Từ điển Trung-Anh

(1) stack of grain
(2) dry measure equivalent to 16 斗[dou3] or 160 liters

Tự hình 2

Dị thể 4

㔱庾斔𣂂

梧

yǔ ㄩˇ [wú ㄨˊ, wù ㄨˋ]

U+68A7, tổng 11 nét, bộ mù 木 (+7 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) “Ngô đồng” 梧桐 cây ngô đồng. ◇Mạnh Hạo Nhiên 孟浩然: “Vi vân đạm Hà Hán, Sơ vũ tích ngô đồng” 微雲淡河漢, 疏雨滴梧桐 (Tỉnh thí kì kí trường minh 省試騏驥長鳴).
2. (Động) § Xem “chi ngô” 枝梧.
3. Một âm là “ngộ”. (Tính) Hình dáng cao lớn, hùng vĩ. ◎Như: “khôi ngộ” 魁梧 cao lớn, vạm vỡ. ☆Tương tự: “cao đại” 高大, “khôi vĩ” 魁偉. ★Tương phản: “nhược tiểu” 弱小, “ải tiểu” 矮小.
4. § Ghi chú: Ta quen đọc là “ngô” cả.

Tự hình 2

Dị thể 1

Chữ gần giống 1

U+7440, tổng 13 nét, bộ yù 玉 (+9 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

(một loại khoáng vật)

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Một loại đá đẹp như ngọc.
2. (Danh) Vật trang sức bằng ngọc đeo trên mình.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Một loại đá đẹp.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thứ đá quý, gần như ngọc.

Từ điển Trung-Anh

(chalcedony)

Tự hình 2

痀

yǔ ㄩˇ [gōu ㄍㄡ, jū ㄐㄩ, qú ㄑㄩˊ]

U+75C0, tổng 10 nét, bộ nǐ 疒 (+5 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Lưng gù, lưng còng. ◎Như: “câu lũ” 痀僂 lưng gù. § Cũng viết là 痀瘻.
2. § Cũng đọc là “củ”.

Tự hình 2

瘐

U+7610, tổng 13 nét, bộ nǐ 疒 (+8 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

héo chết, đói chết

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Bệnh lo buồn, ưu uất.

Từ điển Thiều Chửu

① Người hiền thất chí mang bệnh lo sầu (âu sầu).
② Héo hắt, nhân đói rét mà chết gọi là dũ tử 瘐死.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Chứng ưu sầu (vì thất chí);
② 【瘐死】dũ tử [yưsê] (văn) Chết đói chết rét trong tù, chết trong ngục.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bệnh hoạn. Chẳng hạn Dũ dũ ( ốm đau bệnh hoạn ).

Từ điển Trung-Anh

to maltreat (as prisoners)

Tự hình 2

Dị thể 3

𤵨𤵵𤶉

礜

U+791C, tổng 18 nét, bộ shí 石 (+13 nét)
phồn & giản thể

Từ điển Thiều Chửu

① Một thứ đá độc, tính giống như tín thạch 信石.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Một loại đá có chất độc (như thạch tín).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một loài đá có chất độc, có thể tán nhỏ làm thuốc độc. Cũng gọi là Dự thạch.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Núi đá có nhiều tảng đá lớn.

Tự hình 2

禹

U+79B9, tổng 9 nét, bộ róu 禸 (+5 nét)
phồn & giản thể, tượng hình

Từ điển phổ thông

vua Vũ (đời nhà Hạ)

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Vua “Vũ” 禹 nhà “Hạ” 夏.
2. (Danh) Họ “Vũ”.

Từ điển Thiều Chửu

① Vua Vũ nhà Hạ, Hạ Vũ 夏禹.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Vua Vũ (vua đầu tiên của triều Hạ ở Trung Quốc, tương truyền đã có công trị thuỷ);
② (Họ) Vũ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị vua khai quốc của đời nhà Hạ. Văn tế trận vong tướng sĩ của Nguyễn Văn Thành: » Hài cốt đó cũng nước non Thang Vũ «.

Tự hình 3

Dị thể 2

𢁰𥜼

Từ ghép 1

穻

yǔ ㄩˇ [yū ㄩ]

U+7A7B, tổng 8 nét, bộ xué 穴 (+3 nét)
phồn thể

Từ điển phổ thông

chữ 宇 cổ

Tự hình 1

Dị thể 1

U+7AB3, tổng 15 nét, bộ xué 穴 (+10 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

xấu, vô dụng

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Thô, xấu, kém. ◇Văn tuyển 文選: “Quan khí giới chi lương dũ” 觀器械之良窳 (Hà Yến 何晏, Cảnh Phúc điện phú 景福殿賦) Xem xét khí giới tốt hay xấu.
2. (Tính) Suy nhược, yếu đuối. ◇Mai Thừa 枚乘: “Thủ túc đọa dũ” 手足墮窳 (Thất phát 七發) Tay chân suy nhược.
3. (Tính) Lười biếng. ◎Như: “dũ nọa” 窳惰 biếng nhác.
4. (Động) Hủ bại, bại hoại. ◇Tam quốc chí 三國志: “Đạo hữu long dũ, vật hữu hưng phế” 道有隆窳, 物有興廢 (Quyển tứ thập nhị, Thục thư 蜀書, Khích chánh truyện 郤正傳) Đạo có hưng khởi hoặc bại hoại, vật có phát triển hoặc bỏ phế.

Từ điển Thiều Chửu

① Ðồ gốm xấu không dùng được gọi là khổ dũ 苦窳.
② Lười biếng vô dụng gọi là noạ dũ 惰窳.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Xấu, tồi, dở, thấp kém, kém cỏi, tầm thường: 窳敗 Đồi bại; 良窳 Tốt và xấu;
② Yết ớt;
③ Lười: 惰窳 Lười biếng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Uể oải lười biếng, như muốn bệnh — Thô xấu. Nói.

Từ điển Trung-Anh

(1) bad
(2) useless
(3) weak

Tự hình 2

Dị thể 3

窪𠋟𥦠

Từ ghép 3

籞

U+7C5E, tổng 23 nét, bộ zhú 竹 (+17 nét)
phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

1. khu vườn của vua chúa có che chắn bao quanh để cấm người
2. vật che chắn quanh khu vườn
3. rào tre để nuôi cá trong ao

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Khu vườn của vua chúa có vật che chắn bao quanh để cấm người qua lại;
② Vật che chắn bao quanh khu vườn;
③ Rào tre để nuôi cá trong ao.

Tự hình 1

Dị thể 3

𥷉𥷲𦼼

紆

yǔ ㄩˇ [ōu ㄛㄨ, yū ㄩ]

U+7D06, tổng 9 nét, bộ mì 糸 (+3 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Quanh co, khúc khuỷu. ◇Nguyễn Trãi 阮廌: “Man khê lộ viễn hu loan ngự” 蠻溪路遠紆鸞馭 (Hạ tiệp 賀捷) Chốn Man Khê đường xa xôi, xe loan (xe vua) phải đi quanh co.
2. (Tính) Uất kết, phiền muộn. ◇Lưu Hướng 劉向: “Chí hu uất kì nan thích” 志紆鬱其難釋 (Ưu khổ 憂苦) Lòng lo buồn khôn nguôi.
3. (Động) Vướng vít, triền nhiễu.
4. (Động) Đeo, buộc. ◇Trương Hành 張衡: “Bội ngọc tỉ, hu hoàng tổ” 佩玉璽, 紆皇組 (Đông Kinh phú 東京賦) Đeo ấn tín, buộc dây thao.

Tự hình 2

Dị thể 2

䊸纡

纡

yǔ ㄩˇ [yū ㄩ]

U+7EA1, tổng 6 nét, bộ mì 糸 (+3 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 紆.

Tự hình 2

Dị thể 2

䊸紆

羽

yǔ ㄩˇ [hù ㄏㄨˋ]

U+7FBD, tổng 6 nét, bộ yǔ 羽 (+0 nét)
phồn & giản thể, tượng hình

Từ điển phổ thông

lông chim

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Lông chim. ◇Hàn Phi Tử 韓非子: “Nhân vô mao vũ, bất y tắc bất phạm hàn” 人無毛羽, 不衣則不犯寒 (Giải lão 解老) Người ta không có lông mao, không có áo thì không chịu được lạnh.
2. (Danh) Cánh (loài chim, loài sâu biết bay). ◇Lễ Kí 禮記: “Minh cưu phất kì vũ” 鳴鳩拂其羽 (Nguyệt lệnh 月令) Chim cưu kêu rung cánh của nó.
3. (Danh) Loài chim nói chung. ◇Tào Thực 曹植: “Dã vô mao loại, Lâm vô vũ quần” 野無毛類, 林無羽群 (Thất khải 七啟) Đồng không có cây cỏ, Rừng không có chim chóc.
4. (Danh) Mũi tên. ◎Như: “một vũ” 沒羽 sâu ngập mũi tên.
5. (Danh) Một thứ làm bằng đuôi chim trĩ để cầm lúc hát múa. ◇Lễ Kí 禮記: “Quân cầm sắt quản tiêu, chấp can thích qua vũ” 駕倉龍, 載青旂 (Nguyệt lệnh 月令) Điều chỉnh đàn cầm đàn sắt ống sáo ống tiêu, cầm cái mộc cây búa cái mác cái vũ.
6. (Danh) Tiếng “vũ”, một tiếng trong ngũ âm.
7. (Danh) Bạn bè, đồng đảng. ◎Như: “đảng vũ” 黨羽 bè đảng.
8. (Danh) Phao nổi dùng để câu cá. ◇Lã Thị Xuân Thu 呂氏春秋: “Ngư hữu đại tiểu, nhị hữu nghi thích, vũ hữu động tĩnh” 魚有大小, 餌有宜適, 羽有動靜 (Li tục lãm 離俗覽) Cá có lớn hay nhỏ, mồi câu có vừa vặn không, phao nổi có động đậy hay đứng im.
9. (Danh) Họ “Vũ”.
10. (Tính) Làm bằng lông chim. ◎Như: “vũ phiến” 羽扇 quạt làm bằng lông chim.

Từ điển Thiều Chửu

① Lông chim.
② Cái vẩy tên, tên cắm vào sâu gọi là một vũ 沒羽 hay ẩm vũ 飲羽.
③ Tiếng vũ, một tiếng trong ngũ âm.
④ Cái vũ, một thứ làm bằng đuôi con trĩ để cầm lúc hát múa gọi là can vũ 干羽.
⑤ Loài chim.
⑥ Cánh sâu.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Lông (chim), lông vũ: 羽絨服 Áo lông vũ; 鷺亦羽蟲中之一 Cò cũng là một trong những loài có lông vũ (Nguyễn Công Trứ);
② (loại) Con (chim): 一羽信鴿 Một con bồ câu đưa thư;
③ (văn) Cái vầy tên: 沒羽 (Tên bắn) cắm ngập vào vầy tên;
④ (văn) Cái vũ (một vật dùng để múa hát, làm bằng đuôi chim trĩ);
⑤ Âm vũ (một trong ngũ âm).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lông chim. Ta cũng gọi là lông vũ — Chỉ về loài chim gà. Xem Vũ trùng — Cánh của loài côn trùng cũng gọi là Vũ — Tên một âm bậc trong Ngũ âm của cổ nhạc Trung Hoa (gồm Cung, Thương, Giốc, Truỷ, Vũ) — Tên một bộ chữ Hán tức bộ Vũ.

Từ điển Trung-Anh

(1) feather
(2) 5th note in pentatonic scale

Tự hình 5

Dị thể 3

䨒羽𦏲

Chữ gần giống 1

Từ ghép 60

yǔ ㄩˇ [kuì ㄎㄨㄟˋ, yǒng ㄧㄨㄥˇ, yú ㄩˊ]

U+81FE, tổng 8 nét, bộ jiù 臼 (+2 nét)
hội ý

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) § Xem “tu du” 須臾.
2. (Tính) Béo tốt, màu mỡ. § Sau viết là “du” 腴.
3. Một âm là “dũng”. (Động) § Cũng như “dũng” 慂.

Tự hình 4

Dị thể 3

㬰蕢𠒍

與

yǔ ㄩˇ [yú ㄩˊ, yù ㄩˋ]

U+8207, tổng 13 nét, bộ jiù 臼 (+7 nét)
phồn thể, hình thanh & hội ý

Từ điển phổ thông

1. và, với
2. chơi thân

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Phe đảng, bè lũ. ◇Hán Thư 漢書: “Quần thần liên dữ thành bằng” 群臣連與成朋 (Vũ Ngũ Tử truyện 武五子傳) Các bề tôi hợp phe lập bọn với nhau.
2. (Động) Tán thành, đồng ý. ◇Luận Ngữ 論語: “Phu tử vị nhiên thán viết: Ngô dữ Điểm dã” 夫子喟然歎曰: 吾與點也 (Tiên tiến 先進) Phu tử bùi ngùi than rằng: Ta cũng nghĩ như anh Điểm vậy.
3. (Động) Giúp đỡ. ◇Đạo Đức Kinh 道德經: “Thiên đạo vô thân, thường dữ thiện nhân” 天道無親, 常與善人 (Chương 79) Trời không thiên vị, thường giúp người lành.
4. (Động) Cấp cho. ◎Như: “phó dữ” 付與 giao cho, “thí dữ” 施與 giúp cho. ◇Mạnh Tử 孟子: “Khả dĩ dữ, khả dĩ vô dữ” 可以與, 可以無與 (Li Lâu hạ 離婁下) Có thể cho, có thể không cho.
5. (Động) Gần gũi, thân cận, tiếp cận. ◇Lễ Kí 禮記: “Chư hầu dĩ lễ tương dữ” 諸侯以禮相與 (Lễ vận 禮運) Chư hầu lấy lễ mà thân cận với nhau.
6. (Động) Theo gót, nương theo. ◇Quốc ngữ 國學: “Hoàn Công tri thiên hạ chư hầu đa dữ kỉ dã” 桓公知天下諸侯多與己也 (Tề ngữ 齊語) Hoàn Công biết chư hầu trong thiên hạ phần lớn cùng theo phe mình.
7. (Động) Kết giao, giao hảo. ◎Như: “tương dữ” 相與 cùng kết thân, “dữ quốc” 與國 nước đồng minh. ◇Sử Kí 史記: “Điền Giả vi dữ quốc chi vương” 田假為與國之王 (Hạng Vũ bổn kỉ 項羽本紀) Điền Giả là vua nước cùng kết giao.
8. (Động) Ứng phó, đối phó. ◇Sử Kí 史記: “Bàng Noãn dị dữ nhĩ” 龐暖易與耳 (Yên Triệu Công thế gia 燕召公世家) Bàng Noãn thì dễ đối phó.
9. (Động) Chờ, đợi. ◇Luận Ngữ 論語: “Nhật nguyệt thệ hĩ, tuế bất ngã dữ” 日月逝矣, 歲不我與 (Dương Hóa 陽貨) Ngày tháng trôi qua, năm tháng chẳng chờ ta.
10. (Động) Sánh với, so với. ◇Hán Thư 漢書: “Đại Vương tự liệu dũng hãn nhân cường, thục dữ Hạng Vương?” 大王自料勇悍仁彊, 孰與項王 (Hàn Tín truyện 韓信傳) Đại Vương tự liệu xem, dũng mãnh, nhân từ, cương cường, ai sánh được với Hạng Vương?
11. (Động) Đề cử, tuyển chọn. § Thông 舉. ◎Như: “tuyển hiền dữ năng” 選賢與能 chọn người tài giỏi cử người có khả năng.
12. (Liên) Và, với, cùng. ◎Như: “ngã dữ nhĩ” 我與你 tôi và anh, “san dữ thủy” 山與水 núi với sông.
13. (Liên) Nếu như, ví thử. ◇Luận Ngữ 論語: “Lễ, dữ kì xa dã, ninh kiệm” 禮, 與其奢也, 寧儉 (Bát dật 八佾) Nếu lễ mà xa xỉ, thà tằn tiện còn hơn.
14. (Liên) Hay, hay là. ◇Thế thuyết tân ngữ 世說新語: “Bất tri hữu công đức dữ vô dã” 不知有功德與無也 (德行 Đức hạnh) Không biết có công đức hay không (có công đức).
15. (Giới) Hướng về, đối với, cho. ◇Sử Kí 史記: “Trần Thiệp thiểu thì, thường dữ nhân dong canh” 悵恨久之 (Trần Thiệp thế gia 陳涉世家) Trần Thiệp lúc thiếu thời đã từng đi cày ruộng thuê cho người.
16. (Giới) Bị. ◇Chiến quốc sách 戰國策: “(Phù Sai) toại dữ Câu Tiễn cầm, tử ư Can Toại” (夫差)遂與勾踐禽, 死於干隧 (Tần sách ngũ) (Phù Sai) bị Câu Tiễn bắt giữ, chết ở Can Toại.
17. (Phó) Đều. § Thông “cử” 舉. ◇Mặc Tử 墨子: “Thiên hạ chi quân tử, dữ vị chi bất tường giả” 天下之君子, 與謂之不祥者 (Thiên chí trung 天志中) Bậc quân tử trong thiên hạ đều cho họ là những người không tốt.
18. Một âm là “dự”. (Động) Tham gia, dự phần. ◎Như: “tham dự” 參與, “dự hội” 與會.
19. (Động) Can thiệp. ◇Phạm Thành Đại 范成大: “Tác thi tích xuân liêu phục nhĩ, Xuân diệc hà năng dự nhân sự?” 作詩惜春聊復爾, 春亦何能與人事 (Thứ vận thì tự 次韻時敘) Làm thơ thương tiếc xuân như thế, Xuân sao lại can dự vào việc con người?
20. Một âm là “dư”. (Trợ) Biểu thị cảm thán: vậy vay! § Thông “dư” 歟. ◇Luận Ngữ 論語: “Hiếu đễ dã giả, kì vi nhân chi bổn dư” 孝弟也者, 其為仁之本與 (Học nhi 學而) Hiếu đễ thật là cái gốc của đức nhân vậy.
21. (Trợ) Dùng làm lời nói còn ngờ: vậy rư? thế ru? § Thông “dư” 歟. ◇Khuất Nguyên 屈原: “Ngư phụ kiến nhi vấn chi viết: Tử phi Tam Lư đại phu dư?” 漁父見而問之曰: 子非三閭大夫與 (Sở từ 楚辭, Ngư phủ 漁父) Lão chài trông thấy hỏi rằng: Ông không phải là quan đại phu Tam Lư đó ư?

Từ điển Trung-Anh

(1) and
(2) to give
(3) together with

Tự hình 3

Dị thể 6

与歟𠔔𢌱𦥸𦦲

Từ ghép 58

芋

yǔ ㄩˇ [hū ㄏㄨ, xū ㄒㄩ, yú ㄩˊ, yù ㄩˋ]

U+828B, tổng 6 nét, bộ cǎo 艸 (+3 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

ở, cư trú

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Khoai. § Tục gọi là “dụ đầu” 芋頭. ◇Sử Kí 史記: “Kim tuế cơ dân bần, sĩ tốt thực dụ thục” 今歲饑民貧, 士卒食芋菽 (Hạng Vũ bổn kỉ 項羽本紀) Nay mùa mất dân nghèo, quân lính ăn khoai ăn đỗ. § Ta quen đọc là “vu”.
2. Một âm là “hu”. (Tính) To lớn.

Tự hình 3

Dị thể 1

芌

衙

yǔ ㄩˇ [yá ㄧㄚˊ, yú ㄩˊ, yù ㄩˋ]

U+8859, tổng 13 nét, bộ xíng 行 (+7 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Sở quan, chỗ quan lại làm việc ngày xưa. § Xem “nha môn” 牙門.
2. (Danh) Thời nhà Đường, trước điện thiên tử gọi là “nha”. ◇Cựu Đường Thư 舊唐書: “Quần thần thủy triều ư Tuyên Chánh nha” 群臣始朝於宣政衙 (Mục tông bổn kỉ 穆宗本紀) Các quan bắt đầu chầu vua ở nha Tuyên Chánh.
3. (Danh) Sự vật bày thành hàng lối. ◎Như: “liễu nha” 柳衙 hàng liễu. ◇Trình Cai 程垓: “Xuân tận nan bằng yến ngữ, Nhật trường duy hữu phong nha” 春盡難憑燕語, 日長惟有蜂衙 (Ô dạ đề 烏夜啼) Xuân hết khó nhờ tiếng én, Ngày dài chỉ có hàng ong.
4. (Danh) Họ “Nha”.

Tự hình 2

Dị thể 1

U+8A9E, tổng 14 nét, bộ yán 言 (+7 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. ngôn ngữ
2. lời lẽ

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Nói, nói chuyện, bàn luận. ◎Như: “bất ngôn bất ngữ” 不言不語 chẳng nói chẳng rằng. ◇Luận Ngữ 論語: “Tử bất ngữ: quái, lực, loạn, thần” 子不語: 怪, 力, 亂, 神 (Thuật nhi 述而) Khổng Tử không nói về (bốn điều này): quái dị, dũng lực, phản loạn, quỷ thần.
2. (Động) Kêu, hót (côn trùng, chim chóc, dã thú...). ◇Vi Trang 韋莊: “Lục hòe âm lí hoàng oanh ngữ” 綠槐陰裡黃鶯語 (Ứng thiên trường 應天長) Trong bóng mát cây hòe xanh, chim hoàng oanh hót.
3. (Danh) Lời nói bằng miệng. ◇Sầm Tham 岑參: “Mã thượng tương phùng vô chỉ bút, Bằng quân truyền ngữ báo bình an” 馬上相逢無紙筆, 憑君傳語報平安 (Phùng nhập kinh sứ 逢入京使) Trên lưng ngựa gặp nhau không sẵn giấy bút, Nhờ anh chuyển lời báo tin được bình an.
4. (Danh) Câu, lời (văn chương, thơ, từ). ◇Đỗ Phủ 杜甫: “Ngữ bất kinh nhân tử bất hưu” 語不驚人死不休 (Giang thượng trị Thủy Như Hải 江上值水如海) Câu thơ không làm người kinh hồn thì chết không yên.
5. (Danh) Riêng chỉ cổ ngữ, ngạn ngữ, tục ngữ, v.v. ◇Cốc Lương truyện 穀梁傳: “Ngữ viết: Thần vong tắc xỉ hàn” 語曰: 脣亡則齒寒 (Hi công nhị niên 僖公二年) Ngạn ngữ bảo: Môi hở răng lạnh.
6. (Danh) Tín hiệu, động tác để truyền đạt tư tưởng, tin tức. ◎Như: “thủ ngữ” 手語 lối biểu đạt dùng tay ra hiệu.
7. (Danh) Tiếng côn trùng, chim chóc. ◎Như: “thiền ngữ” 蟬語 tiếng ve sầu.
8. Một âm là “ngứ”. (Động) Bảo cho biết. ◇Tấn Thư 晉書: “Thường ngứ nhân viết: Đại Vũ thánh giả, nãi tích thốn âm, chí ư chúng nhân, đáng tích phân âm” 常語人曰: 大禹聖者, 乃惜寸陰,至於眾人, 當惜分陰 (Đào Khản truyện 陶侃傳) Thường bảo với mọi người rằng: Vua thánh Đại Vũ, tiếc từng tấc bóng mặt trời, còn những người bình thường chúng ta, phải biết tiếc từng phân bóng mặt trời.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Mách, nói với, bảo với: 不以語人 Không mách ai cả; 來，吾語汝 Lại đây, ta bảo với (nói với) ngươi (Trang tử). Xem 語 [yư].

Từ điển Trần Văn Chánh

① Tiếng nói, lời nói, ngữ: 越語 Tiếng Việt; 成語 Thành ngữ; 甜言蜜語 Lời ngon tiếng ngọt;
② Nói: 不言不語 Chẳng nói chẳng rằng; 細語 Nói nhỏ;
③ Lời tục, ngạn ngữ, thành ngữ: 語雲：不入虎穴，焉得虎子 Ngạn ngữ nói: Không vào hang cọp, làm sao bắt được cọp con;
④ Tín hiệu thay lời nói (có thể biểu đạt thay cho ngôn ngữ): 手語 Tín hiệu bằng tay; 燈語 Tín hiệu bằng đèn. Xem 語 [yù].

Từ điển Trung-Anh

(1) dialect
(2) language
(3) speech

Tự hình 4

Dị thể 1

Chữ gần giống 1

Từ ghép 467

U+8BED, tổng 9 nét, bộ yán 言 (+7 nét)
giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. ngôn ngữ
2. lời lẽ

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 語.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 語

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Mách, nói với, bảo với: 不以語人 Không mách ai cả; 來，吾語汝 Lại đây, ta bảo với (nói với) ngươi (Trang tử). Xem 語 [yư].

Từ điển Trần Văn Chánh

① Tiếng nói, lời nói, ngữ: 越語 Tiếng Việt; 成語 Thành ngữ; 甜言蜜語 Lời ngon tiếng ngọt;
② Nói: 不言不語 Chẳng nói chẳng rằng; 細語 Nói nhỏ;
③ Lời tục, ngạn ngữ, thành ngữ: 語雲：不入虎穴，焉得虎子 Ngạn ngữ nói: Không vào hang cọp, làm sao bắt được cọp con;
④ Tín hiệu thay lời nói (có thể biểu đạt thay cho ngôn ngữ): 手語 Tín hiệu bằng tay; 燈語 Tín hiệu bằng đèn. Xem 語 [yù].

Từ điển Trung-Anh

(1) dialect
(2) language
(3) speech

Tự hình 2

Dị thể 1

Từ ghép 467

U+8C90, tổng 16 nét, bộ zhì 豸 (+9 nét)
phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

xem: khiết dũ, nghiệt dũ 猰貐

Tự hình 1

Dị thể 1

㺄

Chữ gần giống 13

䜽䠼𦩞𦖭输輸谕諭褕蝓緰崳𫖾

Từ ghép 1

鋙

yǔ ㄩˇ [wú ㄨˊ]

U+92D9, tổng 15 nét, bộ jīn 金 (+7 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

(xem: trở ngữ 鉏鋙)

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) “Trở ngữ” 鉏鋙: xem “trở” 鉏.

Từ điển Thiều Chửu

① Trở ngữ 鉏鋙 vướng mắc. Hai bên ý kiến không hợp nhau gọi là trở ngữ. Có khi viết là 齟齬.

Từ điển Trần Văn Chánh

Xem 錕[kun].

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Trái ngược nhau, không hoà hợp, bất hoà: 鉏鋙 Vướng mắc, không hợp nhau.

Tự hình 2

Dị thể 2

䥏铻

Từ ghép 1

铻

yǔ ㄩˇ [wú ㄨˊ]

U+94FB, tổng 12 nét, bộ jīn 金 (+7 nét)
giản thể

Từ điển phổ thông

(xem: trở ngữ 鉏鋙)

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 鋙.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 鋙

Tự hình 1

Dị thể 1

鋙

Chữ gần giống 2

𪘚齬

雨

U+96E8, tổng 8 nét, bộ yǔ 雨 (+0 nét)
phồn & giản thể, tượng hình

Từ điển phổ thông

mưa

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Mưa. ◇Nguyễn Trãi 阮廌: “Chung tiêu thính vũ thanh” (Thính vũ 聴雨) 終宵聽雨聲 Suốt đêm nghe tiếng mưa.
2. Một âm là “vú”. (Động) Đổ, rơi, rưới, mưa xuống. ◎Như: “vú bạc” 雨雹 đổ mưa đá, “vú tuyết” 雨雪 mưa tuyết.

Từ điển Thiều Chửu

① Mưa.
② Một âm là vú. Ðổ mưa xuống. Như vú bạc 雨雹 đổ mưa đá, vú tuyết 雨雪 mưa tuyết, v.v.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) (Mưa, tuyết...) rơi, xuống, đổ xuống: 雨雪 Mưa tuyết, tuyết rơi; 雨雹 Đổ mưa đá. Xem 雨 [yư].

Từ điển Trần Văn Chánh

Mưa: 天雨 Trời mưa xuống; 暴風雨 Mưa bão. Xem 雨 [yù].

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa. Cung oán ngâm khúc : » Hình mộc thạch vàng kim ố cổ, Sắc cầm ngư ủ vũ ê phong « — Nhiều lắm. Như mưa. Xem Vũ pháo — Tên một bộ chữ Hán, tức bộ Vũ — Một âm là Vụ. Xem Vụ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mưa rơi. Đổ mưa. Ta cứ quen đọc Vũ — Rơi từ cao xuống. Đổ xuống. Trút xuống. Một âm là Vũ. Xem Vũ.

Từ điển Trung-Anh

(1) rain
(2) CL:陣|阵[zhen4],場|场[chang2]

Tự hình 5

Dị thể 7

㲾馭𠕒𠕘𠕲𩁼𩗿