Tra từ: 由 - Từ điển Hán Nôm

Có 2 kết quả:

yāo ㄧㄠ • yóu ㄧㄡˊ

Âm Pinyin: yāo ㄧㄠ, yóu ㄧㄡˊ
Tổng nét: 5
Bộ: tián 田 (+0 nét)
Lục thư: tượng hình
Nét bút: 丨フ一丨一
Thương Hiệt: LW (中田)
Unicode: U+7531
Độ thông dụng trong Hán ngữ cổ: rất cao
Độ thông dụng trong tiếng Trung hiện đại: rất cao

Âm đọc khác

Âm Hán Việt: do, yêu
Âm Nôm: do, dô, ro
Âm Nhật (onyomi): ユ (yu), ユウ (yū), ユイ (yui)
Âm Nhật (kunyomi): よし (yoshi), よ.る (yo.ru)
Âm Hàn: 유
Âm Quảng Đông: jau4

Tự hình 6

Dị thể 6

㽕凷甴逌𣓐𥛅

Không hiện chữ?

1/2

yāo ㄧㄠ

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Ban đầu, lai nguyên. ◇Vương Sung 王充: “Thiện hành động ư tâm, thiện ngôn xuất ư ý, đồng do cộng bổn, nhất khí bất dị” 善行動於心, 善言出於意, 同由共本, 一氣不異 (Luận hành 論衡, Biến hư 變虛).
2. (Danh) Nguyên nhân, duyên cớ. ◎Như: “lí do” 理由, “nguyên do” 原由. ◇Sưu Thần Kí 搜神記: “Kí giác, kinh hô, lân lí cộng thị, giai mạc trắc kì do” 既覺, 驚呼, 鄰里共視, 皆莫測其由 (Quyển tam).
3. (Danh) Cơ hội, cơ duyên, dịp. ◇Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: “Cửu ngưỡng phương danh, vô do thân chá” 久仰芳名, 無由親炙 (Đệ nhất nhất ngũ hồi) Nghe tiếng đã lâu, chưa có dịp được gần.
4. (Danh) Cách, phương pháp. ◇Từ Hoằng Tổ 徐弘祖: “Nhi khê nhai diệc huyền khảm, vô do thượng tễ” 而溪崖亦懸嵌, 無由上躋 (Từ hà khách du kí 徐霞客遊記) Mà núi khe cũng cheo leo, không cách nào lên tới.
5. (Danh) Đường lối, biện pháp.
6. (Danh) Họ “Do”.
7. (Động) Cây cối mọc cành nhánh gọi là “do”. Vì thế cũng phiếm chỉ manh nha, bắt đầu sinh ra.
8. (Động) Dùng, nhậm dụng, sử dụng.
9. (Động) Noi theo, thuận theo. ◇Luận Ngữ 論語: “Dân khả sử do chi, bất khả sử tri chi” 民可使由之, 不可使知之 (Thái Bá 泰伯) Dân có thể khiến họ noi theo, không thể làm cho họ hiểu được.
10. (Động) Tùy theo. ◎Như: “tín bất tín do nhĩ” 信不信由你 tin hay không tin tùy anh, “vạn bàn giai thị mệnh, bán điểm bất do nhân” 萬般皆是命, 半點不由人 muôn việc đều là số mệnh, hoàn toàn không tùy thuộc vào con người.
11. (Động) Chính tay mình làm, thân hành, kinh thủ.
12. (Động) Trải qua. ◎Như: “tất do chi lộ” 必由之路 con đường phải trải qua.
13. (Động) Đạt tới. ◇Luận Ngữ 論語: “Bác ngã dĩ văn, ước ngã dĩ lễ, dục bãi bất năng, kí kiệt ngô tài, như hữu sở lập trác nhĩ, tuy dục tòng chi, mạt do dã dĩ” 博我以文, 約我以禮, 欲罷不能, 既竭吾才, 如有所立卓爾, 雖欲從之, 末由也已 (Tử Hãn 子罕) Ngài dùng văn học mà mở mang trí thức ta, đem lễ tiết mà ước thúc thân tâm ta. Ta muốn thôi cũng không được. Ta tận dụng năng lực mà cơ hồ có cái gì sừng sững ở phía trước. Và ta muốn theo tới cùng, nhưng không đạt tới được.
14. (Động) Phụ giúp.
15. (Giới) Từ, tự, theo. ◎Như: “do bắc đáo tây” 由北 từ bắc tới tây, “do trung” 由衷 tự đáy lòng. ◇Hán Thư 漢書: “Đạo đức chi hành, do nội cập ngoại, tự cận giả thủy” 道德之行, 由內及外, 自近者始 (Khuông Hành truyện 匡衡傳).
16. (Giới) Bởi, dựa vào. ◎Như: “do thử khả tri” 由此可知 bởi đó có thể biết.
17. (Giới) Nhân vì, vì. ◇Trần Nghị 陳毅: “Lịch lãm cổ kim đa thiểu sự, Thành do khiêm hư bại do xa” 歷覽古今多少事, 成由謙虛敗由奢 (Cảm sự thư hoài 感事書懷, Thủ mạc thân 手莫伸).
18. (Giới) Ở, tại. ◇Liệt nữ truyện 列女傳: “(Thôi Tử) do đài thượng dữ Đông Quách Khương hí” 公登臺以臨崔子之宮, 由臺上與東郭姜戲 (Tề Đông Quách Khương 齊東郭姜) (Thôi Tử) ở trên đài cùng với Đông Quách Khương đùa cợt.
19. (Giới) Thuộc về. § Dùng để phân chia phạm vi trách nhiệm. ◎Như: “hậu cần công tác do nhĩ phụ trách” 後勤工作由你負責.
20. (Phó) Vẫn, còn. § Thông “do” 猶.
21. Một âm là “yêu”. (Tính) Vẻ tươi cười. ◎Như: “dã yêu” 冶由 tươi cười.

yóu ㄧㄡˊ

phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

do, bởi vì

Từ điển trích dẫn

Từ điển Thiều Chửu

① Bởi, tự.
② Noi theo.
③ Nguyên do, nguyên nhân của một sự gì gọi là do, như tình do 情由, lí do 理由, v.v. Nộp thuế có giấy biên lai gọi là do đơn 由單. Trích lấy các phần đại khái ở trong văn thư gọi là trích do 摘由.
④ Chưng.
⑤ Dùng.
⑥ Cùng nghĩa với chữ do 猶.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Từ, tự (chỉ về nơi, chốn, thời gian...): 由北京到河内 Từ Bắc Kinh đến Hà Nội; 由湯至於武丁，聖賢之君六七作 Từ đời vua Thang cho đến Võ Đinh, các vua thánh hiền xuất hiện được sáu bảy lần (Mạnh tử); 他日，由鄒之任 Ngày nọ, từ nước Trâu đi sang nước Nhiệm (Mạnh tử). (Ngr) Trải qua, qua: 必由之路 Con đường phải qua;
② Do, nguyên do, nguyên nhân: 事由 Nguyên do sự việc; 理由 Lí do;
③ Thuận theo, tùy theo: 事不由己 Sự việc không tùy theo ý mình;
④ (văn) Nói theo;
⑤ (gt) Do, bởi, căn cứ vào: 準備工作由我負責 Việc chuẩn bị do tôi phụ trách; 由是觀之 Do đó mà xem; 何由知吾可也？ Do đâu (căn cứ vào đâu) mà biết ta làm được? (Mạnh tử);
⑥ (gt) Vì (chỉ nguyên nhân của động tác hoặc tình huống): 周侯由我而死 Chu hầu (vua nước Chu) vì ta mà chết (Thế thuyết tân ngữ);
⑦ (lt) Vì (dùng ở mệnh đề chỉ nguyên nhân trong câu nhân quả): 夫賣者滿市，而盜不敢取，由分名已定矣 Người bán (thỏ) đầy chợ, mà kẻ trộm không dám lấy, vì (thỏ) thuộc về ai đã được định rõ rồi (Thương Quân thư: Định phận). 【由此】 do thử [yóucê] Từ đó, do đó: 由此前進 Từ đó tiến lên; 由此及彼 Từ cái này tới cái khác; 由此弄出許多錯誤 Do đó mà đẻ ra nhiều sai lầm; 由此觀之 Do đó mà xem; 【由于】do vu [yóuyú] Như 由於;【由於】do ư [yóuyú] Bởi, do, do ở, bởi vì: 由於下雨他不能來了 Vì mưa anh ta không đến được;
⑧ (văn) Dùng;
⑨ (văn) Vẫn, còn. Như 猶 (bộ 犬);
⑩ [Yóu] (Họ) Do.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dùng đến — Trãi qua — Nhân vì, bởi vì — Nguyên nhân — Đi theo — Từ đâu.

Từ điển Trung-Anh

(1) to follow
(2) from
(3) it is for...to
(4) reason
(5) cause
(6) because of
(7) due to
(8) to
(9) to leave it (to sb)
(10) by (introduces passive verb)

Từ ghép 151

àn yóu 案由 • bì yóu zhī lù 必由之路 • bù fēn qíng yóu 不分情由 • bù yóu 不由 • bù yóu de 不由得 • bù yóu fēn shuō 不由分說 • bù yóu fēn shuō 不由分说 • bù yóu zì zhǔ 不由自主 • bù zì yóu , wú nìng sǐ 不自由，毋宁死 • bù zì yóu , wú nìng sǐ 不自由，毋寧死 • chōng zú lǐ yóu lǜ 充足理由律 • fēng jiǎn yóu rén 丰俭由人 • fēng jiǎn yóu rén 豐儉由人 • gēn yóu 根由 • guǐ yóu xīn shēng 鬼由心生 • jí yóu 即由 • jié shè zì yóu 結社自由 • jié shè zì yóu 结社自由 • jiè yóu 藉由 • jīng yóu 經由 • jīng yóu 经由 • jìng yóu xīn shēng 境由心生 • lái yóu 來由 • lái yóu 来由 • lǐ yóu 理由 • lù yóu 路由 • lù yóu qì 路由器 • lù yóu xié dìng 路由协定 • lù yóu xié dìng 路由協定 • lù yóu xié yì 路由协议 • lù yóu xié yì 路由協議 • méi lái yóu 沒來由 • méi lái yóu 没来由 • méi tǐ zì yóu 媒体自由 • méi tǐ zì yóu 媒體自由 • Ōū zhōu Zì yóu Mào yì Lián méng 欧洲自由贸易联盟 • Ōū zhōu Zì yóu Mào yì Lián méng 歐洲自由貿易聯盟 • qiǎng zì yóu jī 羟自由基 • qiǎng zì yóu jī 羥自由基 • rén zài jiāng hú , shēn bù yóu jǐ 人在江湖，身不由己 • rèn yóu 任由 • shēn bù yóu jǐ 身不由己 • shì yóu 事由 • shuài yóu jiù zhāng 率由旧章 • shuài yóu jiù zhāng 率由舊章 • tīng tiān yóu mìng 听天由命 • tīng tiān yóu mìng 聽天由命 • wú yóu 无由 • wú yóu 無由 • Xiǎo yě Bù yóu měi 小野不由美 • xīn wén zì yóu 新聞自由 • xīn wén zì yóu 新闻自由 • xíng bù yóu jìng 行不由径 • xíng bù yóu jìng 行不由徑 • xíng dòng zì yóu 行动自由 • xíng dòng zì yóu 行動自由 • xué shù zì yóu 学术自由 • xué shù zì yóu 學術自由 • yán bù yóu zhōng 言不由衷 • yán lùn zì yóu 言論自由 • yán lùn zì yóu 言论自由 • yīn yóu 因由 • yóu biǎo jí lǐ 由表及裡 • yóu biǎo jí lǐ 由表及里 • yóu bù de 由不得 • yóu cǐ 由此 • yóu cǐ kě jiàn 由此可見 • yóu cǐ kě jiàn 由此可见 • yóu jìng 由径 • yóu jìng 由徑 • yóu lái 由來 • yóu lái 由来 • yóu lián shēng ài 由怜生爱 • yóu lián shēng ài 由憐生愛 • yóu shèng zhuǎn shuāi 由盛轉衰 • yóu shèng zhuǎn shuāi 由盛转衰 • yóu tou 由头 • yóu tou 由頭 • yóu xún 由旬 • yóu yú 由于 • yóu yú 由於 • yóu zhe 由着 • yóu zhe 由著 • yóu zhōng 由衷 • yuán yóu 原由 • yuán yóu 緣由 • yuán yóu 缘由 • zhāi yóu 摘由 • zhèng dàng lǐ yóu 正当理由 • zhèng dàng lǐ yóu 正當理由 • zì yóu 自由 • Zì yóu chéng 自由城 • zì yóu dǎng 自由党 • zì yóu dǎng 自由黨 • zì yóu dù 自由度 • zì yóu fàng rèn 自由放任 • zì yóu gǎng 自由港 • Zì yóu Gǔ bā 自由古巴 • zì yóu hán 自由焓 • zì yóu huà 自由化 • zì yóu huó dòng 自由活动 • zì yóu huó dòng 自由活動 • zì yóu jī 自由基 • zì yóu jī qīng chú jì 自由基清除剂 • zì yóu jī qīng chú jì 自由基清除劑 • zì yóu jiàng luò 自由降落 • zì yóu jué shì yuè 自由爵士乐 • zì yóu jué shì yuè 自由爵士樂 • zì yóu luò tǐ 自由落体 • zì yóu luò tǐ 自由落體 • zì yóu mào yì 自由貿易 • zì yóu mào yì 自由贸易 • zì yóu mào yì qū 自由貿易區 • zì yóu mào yì qū 自由贸易区 • Zì yóu Mín zhǔ dǎng 自由民主党 • Zì yóu Mín zhǔ dǎng 自由民主黨 • Zì yóu Nǚ shén xiàng 自由女神像 • zì yóu pài 自由派 • zì yóu qǐ yè 自由企业 • zì yóu qǐ yè 自由企業 • Zì yóu Ruǎn jiàn Jī jīn huì 自由軟件基金會 • Zì yóu Ruǎn jiàn Jī jīn huì 自由软件基金会 • zì yóu sǎn màn 自由散漫 • Zì yóu shén xiàng 自由神像 • Zì yóu shì 自由市 • zì yóu shì 自由式 • zì yóu shì chǎng 自由市场 • zì yóu shì chǎng 自由市場 • zì yóu sù shí zhǔ yì 自由素食主义 • zì yóu sù shí zhǔ yì 自由素食主義 • zì yóu tǐ cāo 自由体操 • zì yóu tǐ cāo 自由體操 • zì yóu wáng guó 自由王国 • zì yóu wáng guó 自由王國 • zì yóu xíng 自由刑 • zì yóu xíng 自由行 • zì yóu xuǎn zé quán 自由选择权 • zì yóu xuǎn zé quán 自由選擇權 • Zì yóu Yà zhōu Diàn tái 自由亚洲电台 • Zì yóu Yà zhōu Diàn tái 自由亞洲電台 • zì yóu yì zhì 自由意志 • zì yóu yì zhì zhǔ yì 自由意志主义 • zì yóu yì zhì zhǔ yì 自由意志主義 • zì yóu yǒng 自由泳 • zì yóu zhí yè 自由职业 • zì yóu zhí yè 自由職業 • zì yóu Zhōng guó 自由中国 • zì yóu Zhōng guó 自由中國 • zì yóu zhǔ yì 自由主义 • zì yóu zhǔ yì 自由主義 • zì yóu zì zài 自由自在