Từ điển Hán Nôm

xiá ㄒㄧㄚˊ [jiǎ ㄐㄧㄚˇ, jià ㄐㄧㄚˋ]

Từ ghép 22

假

U+5047, tổng 11 nét, bộ rén 人 (+9 nét)
hình thanh & hội ý

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Không phải thật, hư ngụy. § Đối lại với “chân” 真. ◎Như: “giả phát” 假髮 tóc giả, “giả diện cụ” 假面具 mặt nạ.
2. (Liên) Ví phỏng, nếu. ◎Như: “giả sử” 假使 ví như. ◇Sử Kí 史記: “Giả lệnh Hàn Tín học đạo khiêm nhượng, bất phạt kỉ công, bất căng kì năng, tắc thứ ki tai, ư Hán gia huân khả dĩ bỉ Chu, Triệu, Thái công chi đồ, hậu thế huyết thực hĩ” 假令韓信學道謙讓, 不伐己功, 不矜其能, 則庶幾哉, 於漢家勳可以比周, 召, 太公之徒, 後世血食矣 (Hoài Âm Hầu liệt truyện 淮陰侯列傳) Giả như Hàn Tín biết học đạo khiêm nhường, chẳng khoe công lao, chẳng hợm tài năng, thì công nghiệp của ông ta đối với nhà Hán có cơ sánh được với công nghiệp Chu Công, Thiệu Công, Thái Công, mà đời đời được hưởng phần huyết thực (nghĩa là được cúng tế).
3. (Động) Mượn, lợi dụng. ◎Như: “cửu giả bất quy” 久假不歸 mượn lâu không trả, “hồ giả hổ uy” 狐假虎威 cáo mượn oai hùm. ◇Chiến quốc sách 戰國策: “Tần giả đạo ư Chu dĩ phạt Hàn” 秦假道於周以伐韓 (Chu sách nhất 周策一) Tần hỏi mượn đường của Chu để đánh Hàn.
4. (Động) Nương tựa.
5. (Động) Đợi.
6. Một âm là “giá”. (Danh) Nghỉ (không làm việc trong một thời gian quy định). ◎Như: “thỉnh giá” 請假 xin phép nghỉ, “thưởng giá” 賞假 thưởng cho nghỉ, “thử giả” 暑假 nghỉ hè.

Tự hình 3

Dị thể 3

仮叚𠁒

匣

U+5323, tổng 7 nét, bộ fāng 匚 (+5 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

cái hộp

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Cái hộp, cái tráp. ◎Như: “mộc hạp” 木匣 hộp gỗ, “kính hạp” 鏡匣 tráp đựng gương. ◇Chiến quốc sách 戰國策: “Kinh Kha phụng Phiền Ư Kì đầu hàm, nhi Tần Vũ Dương phụng địa đồ hạp, dĩ thứ tiến” 荊軻奉樊於期頭函, 而秦舞陽奉地圖匣, 以次進 (Yên sách tam 燕策三) Kinh Kha bưng hộp đựng đầu lâu Phàn Ô Kì, còn Tần Vũ Dương bưng tráp địa đồ, theo thứ tự đi vào.
2. (Danh) Nhà tù, cũi tù. § Thông “hiệp” 柙.

Từ điển Thiều Chửu

① Cái hộp.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Cái hộp, cái tráp: 木匣 Cái hộp gỗ; 一匣糖果 Một hộp kẹo; 梳頭匣兒 Tráp đựng gương lược.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái hộp lớn. Cái tráp.

Từ điển Trung-Anh

box

Tự hình 2

Dị thể 2

㭱筪

xiá ㄒㄧㄚˊ [jiǎ ㄐㄧㄚˇ, jià ㄐㄧㄚˋ]

Từ ghép 12

叚

U+53DA, tổng 9 nét, bộ yòu 又 (+7 nét)

Từ điển trích dẫn

1. Cũng như chữ 假.

Tự hình 1

Dị thể 3

假𠖊𠭊

峡

U+5CE1, tổng 9 nét, bộ shān 山 (+6 nét)
giản thể, hình thanh & hội ý

Từ điển phổ thông

eo đất, eo biển

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 峽.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Chỗ mõm núi thè vào trong nước;
② Eo: 黃河三門峽 Eo Tam Môn trên sông Hoàng Hà; 地峽 Eo đất; 海峽 Eo biển.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 峽

Từ điển Trung-Anh

gorge

Tự hình 2

Dị thể 2

峽陜

Từ ghép 50

峽

U+5CFD, tổng 10 nét, bộ shān 山 (+7 nét)
phồn thể, hình thanh & hội ý

Từ điển phổ thông

eo đất, eo biển

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Dòng nước hẹp và dài ở giữa hai núi. § Thường dùng để đặt tên đất. ◎Như: “Vu Hạp” 巫峽 kẽm Vu.
2. (Danh) Vùng đất giữa hai núi. ◎Như: “Ba-nã-mã địa hạp” 巴拿馬地峽 Panama.
3. (Danh) Eo biển. ◎Như: “Đài Loan hải hạp” 臺灣海峽 eo biển Đài Loan.
4. § Cũng đọc là “hiệp”, “giáp”.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Chỗ mõm núi thè vào trong nước;
② Eo: 黃河三門峽 Eo Tam Môn trên sông Hoàng Hà; 地峽 Eo đất; 海峽 Eo biển.

Từ điển Trung-Anh

gorge

Tự hình 1

Dị thể 6

埉峡狹硤陜陿

xiá ㄒㄧㄚˊ [jiā ㄐㄧㄚ, xié ㄒㄧㄝˊ]

Từ ghép 50

押

xiá ㄒㄧㄚˊ [yā ㄧㄚ]

U+62BC, tổng 8 nét, bộ shǒu 手 (+5 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Kí tên, đóng dấu. ◇Thủy hử truyện 水滸傳: “Thứ tảo, Thanh trường lão thăng pháp tọa, áp liễu pháp thiếp, ủy Trí Thâm quản thái viên” 次早, 清長老陞法座, 押了法帖, 委智深管菜園 (Đệ lục hồi) Sớm hôm sau, Thanh trường lão lên pháp tòa, kí tên đóng dấu vào pháp thiếp, giao phó cho Lỗ Trí Thâm ra coi sóc vườn rau.
2. (Động) Giam giữ, bắt giữ. ◇Thủy hử truyện 水滸傳: “Thủ nhất diện đại gia đinh liễu, áp hạ đại lao lí khứ” 取一面大枷釘了, 押下大牢裡去 (Đệ ngũ thập tam hồi) Lấy gông lớn đóng vào, tống giam (Lí Quỳ) vào nhà lao.
3. (Động) Coi sóc vận chuyển. ◎Như: “áp tống hóa vật” 押送貨物 áp tải hàng hóa.
4. (Động) Nắm giữ, chưởng quản. ◇Tân Đường Thư 新唐書: “(Trung thư xá nhân) dĩ lục viên phân áp thượng thư lục tào” 中書舍人以六員分押尚書六曹 (Bách quan chí nhị 百官志二) (Trung Thư xá nhân) đem sáu viên quan chia nhau nắm giữ sáu bộ thượng thư.
5. (Động) Đè, chận ép. ◎Như: “công văn áp tại tha thủ lí” 公文押在他手裡 các công văn chận ép ở trong tay ông ta.
6. (Động) Cầm, đợ, đặt cọc. ◎Như: “để áp” 抵押 cầm đồ, “điển áp” 典押 cầm cố. ◇Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: “Bả ngã na cá kim hạng quyển nã xuất khứ, tạm thả áp tứ bách lạng ngân tử” 把我那個金項圈拿出去, 暫且押四百兩銀子 (Đệ thất thập nhị hồi) Mang hai cái vòng vàng của tôi ra đây, đi cầm tạm lấy bốn trăm lạng bạc.
7. (Động) Gieo vần trong thơ phú. ◎Như: “áp vận” 押韻 gieo vần.
8. (Động) Đặt tiền đánh cờ bạc. ◎Như: “áp bảo” 押寶 đặt cửa (đánh bạc). ◇Lỗ Tấn 魯迅: “Giả sử hữu tiền, tha tiện khứ áp bài bảo” 假使有錢, 他便去押牌寶 (A Q chánh truyện 阿Q正傳) Nếu mà có tiền thì hắn liền đi đánh bạc.
9. (Danh) Chữ kí hoặc con dấu đóng trên văn kiện hoặc sổ bạ. ◎Như: “hoạch áp” 畫押 đóng dấu, kí tên, “thiêm áp” 簽押 kí tên.
10. (Danh) Cái nẹp mành mành.

Tự hình 2

挟

U+631F, tổng 9 nét, bộ shǒu 手 (+6 nét)
hình thanh & hội ý

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 挾.

Tự hình 2

Dị thể 3

挾𨋸𫏶

xiá ㄒㄧㄚˊ [jiā ㄐㄧㄚ, xié ㄒㄧㄝˊ]

挾

U+633E, tổng 10 nét, bộ shǒu 手 (+7 nét)
hình thanh & hội ý

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Cặp, kẹp (dưới nách). ◇Mạnh Tử 孟子: “Hiệp Thái san dĩ siêu Bắc hải” 挾太山以超北海 (Lương Huệ Vương thượng 梁惠王上) Kẹp núi Thái vượt biển Bắc.
2. (Động) Mang, cầm giữ. ◇Khuất Nguyên 屈原: “Đái trường kiếm hề hiệp Tần cung” 帶長劍兮挾秦弓 (Cửu ca 九歌, Quốc thương 國殤) Đeo kiếm dài hề mang cung Tần.
3. (Động) Ỷ thế, cậy. ◎Như: “hiệp trưởng” 挾長 cậy lớn, “hiệp quý” 挾貴 ỷ sang. ◇Hồng Thăng 洪昇: “Huống thả đệ huynh tỉ muội hiệp thế lộng quyền, tội ác thao thiên” 況且弟兄姊妹挾勢弄權, 罪惡滔天 (Trường sanh điện 長生殿) Huống chi anh chị em ỷ thế lộng quyền, tội ác ngập trời.
4. (Động) Giấu, cất. ◎Như: “hiệp oán” 挾怨 giấu niềm oán hận.
5. Một âm là “tiếp”. (Động) Thông suốt, thông đạt. ◇Thi Kinh 詩經: “Thiên vị Ân đích, Sử bất tiếp tứ phương” 天位殷適, 使不挾四方 (Đại nhã 大雅, Đại minh 大明) Con cháu dòng chính nhà Ân ở ngôi trời, Lại khiến cho không thông suốt với bốn cõi (mất thiên hạ).
6. (Tính) Khắp một vòng. § Thông “tiếp” 浹. ◎Như: “tiếp nhật” 挾日 mười ngày.

Tự hình 2

Dị thể 4

夾抸挟𨋸

斜

xiá ㄒㄧㄚˊ [xié ㄒㄧㄝˊ, yé ㄜˊ]

U+659C, tổng 11 nét, bộ dōu 斗 (+7 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Vẹo, nghiêng, lệch.
2. (Danh) Chữ để đặt tên đất, thường dùng cho chỗ đất nghiêng, dốc. ◎Như: “Ngọc Câu tà” 玉鉤斜, “Trần Đào tà” 陳陶斜.
3. (Động) Di động theo chiều hướng nghiêng, xéo. ◇Đỗ Phủ 杜甫: “Tế vũ ngư nhi xuất, Vi phong yến tử tà” 細雨魚兒出, 微風燕子斜 (Thủy hạm khiển hứng 水檻遣興) Mưa nhỏ cá con ra, Gió hiu én lượn nghiêng.
4. Một âm là “gia”. (Danh) Tên một hang núi ở Thiểm Tây.

Tự hình 2

Dị thể 1

邪

Chữ gần giống 4

𣁏𢧅敘敍

暇

xiá ㄒㄧㄚˊ [xià ㄒㄧㄚˋ]

U+6687, tổng 13 nét, bộ rì 日 (+9 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. rảnh rỗi
2. thôi, nghỉ

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Nhàn rỗi. ◎Như: “hạ nhật” 暇日 ngày rảnh.
2. (Danh) Lúc vô sự, sự rảnh rỗi. ◎Như: “vô hạ cập thử” 無暇及此 không rỗi đâu lo tới sự ấy. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: “Hạ hạnh kiến cố” 暇幸見顧 (Đinh Tiền Khê 丁前溪) Khi nào rảnh xin đến thăm.

Từ điển Thiều Chửu

① Nhàn rỗi.
② Lúc vô sự, như hạ nhật 暇日 lúc không bận có việc gì, vô hạ cập thử 無暇及此 không rỗi đâu tới sự ấy.

Từ điển Trần Văn Chánh

Nhàn hạ, nhàn, rỗi rảnh, rỗi rãi, rảnh việc: 無暇 Không được rỗi; 工餘之暇 Lúc nhàn rỗi sau giờ làm; 暇日 Ngày rảnh việc.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Rảnh rang, nhàn rỗi. Ta vẫn nói Nhàn hạ.

Từ điển Trung-Anh

leisure

Tự hình 3

Từ ghép 15

柙

xiá ㄒㄧㄚˊ [jiǎ ㄐㄧㄚˇ, yā ㄧㄚ]

U+67D9, tổng 9 nét, bộ mù 木 (+5 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. cái cũi
2. bao đựng gươm

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Cũi (nhốt thú dữ). ◇Luận Ngữ 論語: “Hổ hủy xuất ư hiệp, quy ngọc hủy ư độc trung” 虎兕出於柙, 龜玉毀於櫝中 (Quý thị 季氏) Cọp tê xổng cũi, mai rùa ngọc quý vỡ nát trong rương.
2. (Danh) Hộp, tráp. § Thông “hạp” 匣.
3. (Động) Nhốt phạm nhân trong xe tù đưa đi.

Từ điển Thiều Chửu

① Cái cũi (cũi nhốt loài thú dữ).
② Cái hộp đựng gươm.
③ Một âm là giáp. Cây giáp.

Từ điển Trần Văn Chánh

Cây giáp.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Cũi (nhốt thú dữ);
② Hộp đựng gươm.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái cũi để nhốt thú vật — Cái cũi để nhốt tù. Nhốt tù vào cũi.

Từ điển Trung-Anh

(1) cage
(2) pen
(3) scabbard

Tự hình 2

Dị thể 3

㘡𣘭𧆥

歃

xiá ㄒㄧㄚˊ [shà ㄕㄚˋ]

U+6B43, tổng 13 nét, bộ qiàn 欠 (+9 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Động) “Sáp huyết” 歃血 uống máu ăn thề. § Thời xưa khi thề, lấy máu muông sinh bôi lên miệng để tỏ lòng thủ tín không hối tiếc. § Cũng gọi là “tiệp huyết” 啑血.

Tự hình 2

Dị thể 6

㰱哈喢𣣨𣣮𦦕

洽

xiá ㄒㄧㄚˊ [hé ㄏㄜˊ, qià ㄑㄧㄚˋ]

U+6D3D, tổng 9 nét, bộ shǔi 水 (+6 nét)
hình thanh & hội ý

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Thấm ướt. ◇Vương Gia 王嘉: “Chung bất phục kiến, thế khấp hiệp tịch” 終不復見, 涕泣洽席 (Thập di kí 拾遺記) Rốt cuộc không gặp lại, khóc lóc thấm ướt chiếu.
2. (Động) Thấm sâu, thâm nhập. ◇Thư Kinh 書經: “Hiếu sanh chi đức, hiệp vu dân tâm” 好生之德, 洽于民心 (Đại Vũ mô 大禹謨) Đức hiếu sinh, thấm sâu vào lòng dân.
3. (Động) Hợp, thích hợp. ◇Thi Kinh 詩經: “Vi tửu vi lễ, Chưng tí tổ tỉ, Dĩ hiệp bách lễ” 為酒為醴, 烝畀祖妣, 以洽百禮 (Chu tụng 周頌, Tái sam 載芟) Làm rượu cay làm rượu ngọt, Cúng lên ông bà, Để thích hợp với các lễ nghi.
4. (Động) Hòa thuận, thân thiết, hòa mục. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: “Khoản hiệp nhất như tòng tiền” 款洽一如從前 (Hương Ngọc 香玉) Hòa thuận khắng khít như xưa.
5. (Động) Thương lượng, bàn bạc. ◎Như: “hiệp thương” 洽商 thương lượng.
6. (Tính) Rộng, khắp. ◎Như: “bác thức hiệp văn” 博識洽聞 kiến thức rộng lớn.
7. Một âm là “hợp”. (Danh) Sông “Hợp”.

Tự hình 3

Dị thể 2

䨐冾

Chữ gần giống 13

𤝰𣨄拾祫珨拾恰𦊴跲袷给答佮

狎

U+72CE, tổng 8 nét, bộ quǎn 犬 (+5 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

nhờn, cợt nhả, đùa bỡn

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Thân gần. ◎Như: “hiệp nật” 狎昵 gần gũi. ◇Lễ Kí 禮記: “Hiền giả, hiệp nhi kính chi, úy nhi ái chi” 賢者, 狎而敬之, 畏而愛之 (Khúc lễ thượng 曲禮上) (Đối với) người hiền tài, thân mật mà tôn kính, kính sợ mà yêu mến.
2. (Động) Quen, nhờn. ◇Nguyễn Du 阮攸: “Thủy điểu sa cầm hiệp bất phi” 水鳥沙禽狎不飛 (Chu hành tức sự 舟行即事) Chim nước chim bãi cát dạn dĩ không bay.
3. (Động) Chớt nhã, đùa bỡn. ◎Như: “hiệp kĩ” 狎妓 đùa cợt với gái hát. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: “Nhược trú dạ hiệp nật, tắc thiếp sở bất năng hĩ” 若晝夜狎暱, 則妾所不能矣 (Hương Ngọc 香玉) Còn như ngày đêm gần gũi suồng sã, thì em không làm được.
4. (Động) Khinh thường. ◎Như: “hiệp vũ” 狎侮 khinh mạn. ◇Luận Ngữ 論語: “Quân tử hữu tam úy: úy thiên mệnh, úy đại nhân, úy thánh nhân chi ngôn. Tiểu nhân bất tri thiên mệnh nhi bất úy dã, hiệp đại nhân, vũ thánh nhân chi ngôn” 君子有三畏: 畏天命, 畏大人, 畏聖人之言. 小人不知天命而不畏也, 狎大人, 侮聖人之言 (Quý thị 季氏) Người quân tử có ba điều sợ: sợ mệnh trời, sợ bậc đại nhân, sợ lời nói của thánh nhân. Tiểu nhân không biết mệnh trời nên không sợ, khinh thường đại nhân, giễu cợt lời nói của thánh nhân.

Từ điển Thiều Chửu

① Quen, nhờn.
② Chớt nhã, đùa bỡn.
③ Khinh thường.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Suồng sã, cợt nhả: 少相狎 Hồi trẻ bỡn cợt với nhau;
② (văn) Quen, lờn, nhờn: 狎侮 Khinh nhờn; 水懦弱，民狎而翫之，則多死焉 Nước mềm yếu, dân quen lờn mà đùa giỡn, nên thường chết vì nước (Tả truyện);
③ (văn) Khinh thường;
④ (văn) Chen chúc, chen nhau;
⑤ (văn) Thay nhau, thay phiên;
⑥ (văn) Nuôi dạy chó, nuôi cho thuần, thuần dưỡng.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khinh rẻ. Coi thường — Chơi giỡn cho sướng.

Từ điển Trung-Anh

be intimate with

Tự hình 2

Dị thể 4

䖖狹𠇺𧆥

Từ ghép 4

狭

U+72ED, tổng 9 nét, bộ quǎn 犬 (+6 nét)
giản thể, hình thanh & hội ý

Từ điển phổ thông

hẹp, bé

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 狹.

Từ điển Trần Văn Chánh

Hẹp, chật, hẹp hòi, chật hẹp: 地狹人稠 Đất hẹp người đông; 他的心眼兒很狹 Bụng dạ nó rất hẹp hòi.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 狹

Từ điển Trung-Anh

(1) narrow
(2) narrow-minded

Từ điển Trung-Anh

old variant of 狹|狭[xia2]

Tự hình 2

Dị thể 2

狹陜

Từ ghép 19

狹

U+72F9, tổng 10 nét, bộ quǎn 犬 (+7 nét)
phồn thể, hình thanh & hội ý

Từ điển phổ thông

hẹp, bé

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Hẹp (trái lại với rộng). ◇Đào Uyên Minh 陶淵明: “Sơ cực hiệp, tài thông nhân” 初極狹, 才通人 (Đào hoa nguyên kí 桃花源記) Mới đầu (hang) rất hẹp, chỉ vừa lọt một người.
2. (Tính) Ít, nhỏ. ◇Sử Kí 史記: “Thần kiến kì sở trì giả hiệp, nhi sở dục giả xa, cố tiếu chi” 臣見其所持者狹, 而所欲者奢, 故笑之 (Hoạt kê truyện 滑稽傳, Thuần Vu Khôn truyện 淳于髡傳) Thần thấy cái ông ta cầm (đề làm lễ) thì ít mà lòng mong cầu thì quá nhiều, cho nên cười.

Từ điển Trần Văn Chánh

Hẹp, chật, hẹp hòi, chật hẹp: 地狹人稠 Đất hẹp người đông; 他的心眼兒很狹 Bụng dạ nó rất hẹp hòi.

Từ điển Trung-Anh

(1) narrow
(2) narrow-minded

Tự hình 3

Dị thể 6

峽狎狭陜陿𠩘

Từ ghép 19

瑕

U+7455, tổng 13 nét, bộ yù 玉 (+9 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

vết trên viên ngọc

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Tì vết trên ngọc. ◇Sử Kí 史記: “Bích hữu hà, thỉnh chỉ thị vương” 璧有瑕, 請指示王 (Liêm Pha Lạn Tương Như truyện 廉頗藺相如傳) Ngọc bích có vết, (thần) xin chỉ cho Đại vương xem.
2. (Danh) Điều lầm lỗi, khuyết điểm. ◎Như: “hà tì” 瑕疵 tì vết trên ngọc (ý nói lầm lẫn, sai trái). ◇Pháp Hoa Kinh 法華經: “Hộ tích kì hà tì” 護惜其瑕疵 (Phương tiện phẩm đệ nhị 方便品第二) Che dấu lỗi lầm của mình.
3. (Danh) Kẽ hở, khoảng trống. ◇Tây du kí 西遊記: “Hành giả tự môn hà xứ toản tương tiến khứ” 行者自門瑕處鑽將進去 (Đệ ngũ thập ngũ hồi) Hành Giả (đã biến thành con ong mật) từ kẽ cửa chui vào.

Từ điển Thiều Chửu

① Vết ngọc, điều lầm lỗi của người ta gọi là hà tì 瑕疵.

Từ điển Trần Văn Chánh

Tì, vết (của hòn ngọc). (Ngr) Khuyết điểm, thiếu sót: 白玉微瑕 Ngọc trắng có tì, (Ngr) nói chung thì tốt, chỉ có khuyết điểm nhỏ thôi. Cg. 白璧微瑕 [báibìweixiá].

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái vết trên hoàn ngọc — Chỉ điều lầm lỗi, khuyết điểm.

Từ điển Trung-Anh

(1) blemish
(2) flaw in jade

Tự hình 3

Chữ gần giống 4

𢱈𢝄猳溊

xiá ㄒㄧㄚˊ [jiǎ ㄐㄧㄚˇ, xiā ㄒㄧㄚ]

Từ ghép 15

瘕

U+7615, tổng 14 nét, bộ nǐ 疒 (+9 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Bệnh hòn trong bụng. § Xem “trưng” 癥. § Cũng đọc là “gia”.

Từ điển Thiều Chửu

① Bệnh hòn, trong bụng tích hòn rắn chắc ở một chỗ gọi là trưng 癥, tán tụ không được gọi là hà 瘕. Cũng đọc là chữ gia.

Từ điển Trần Văn Chánh

Bệnh bón.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Bệnh cứng bụng và đau bụng.

Tự hình 2

Dị thể 2

疨𤹱

硖

U+7856, tổng 11 nét, bộ shí 石 (+6 nét)
giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

mõm núi (gie ra trong nước)

Từ điển Trần Văn Chánh

① (văn) Mõm núi (gie ra trong nước) (như 峽, bộ 山);
②【硤石】Giáp Thạch [Xiá shí] Tên đất (thuộc thành phố Hải Ninh, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc).

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 硤

Từ điển Trung-Anh

place name

Tự hình 2

Dị thể 1

Từ ghép 1

U+7864, tổng 12 nét, bộ shí 石 (+7 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

mõm núi (gie ra trong nước)

Từ điển Trần Văn Chánh

① (văn) Mõm núi (gie ra trong nước) (như 峽, bộ 山);
②【硤石】Giáp Thạch [Xiá shí] Tên đất (thuộc thành phố Hải Ninh, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc).

Từ điển Trung-Anh

place name

Tự hình 1

Dị thể 3

唊峽硖

Từ ghép 1

碬

U+78AC, tổng 14 nét, bộ shí 石 (+9 nét)
phồn & giản thể

Từ điển Trung-Anh

whetstone

Tự hình 2

Chữ gần giống 1

U+796B, tổng 10 nét, bộ qí 示 (+6 nét)
phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

ông tổ đã chết lâu năm

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Ngày xưa, lễ tổ tiên xa gần cử hành chung một lượt ở thái miếu, ba năm một lần, gọi là tế “hợp” 祫.

Từ điển Trung-Anh

triennial sacrifice to ancestors

Tự hình 2

Chữ gần giống 13

𤝰𣨄拾珨洽拾恰𦊴鮯跲给答佮

給

xiá ㄒㄧㄚˊ [gěi ㄍㄟˇ, jǐ ㄐㄧˇ]

U+7D66, tổng 12 nét, bộ mì 糸 (+6 nét)
hình thanh & hội ý

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Đầy đủ, phú dụ. ◎Như: “gia cấp nhân túc” 家給人足 nhà no người đủ. ◇Mạnh Tử 孟子: “Thu tỉnh liễm nhi trợ bất cấp” 秋省斂而助不給 (Lương Huệ Vương hạ 梁惠王下) Mùa thu bớt thu vét mà giúp đỡ (dân) thiếu thốn.
2. (Tính) Bẻo lẻo, lém mép, mẫn tiệp. ◇Luận Ngữ 論語: “Ngữ nhân dĩ khẩu cấp” 禦人以口給 (Công Dã Tràng 公冶長) Lấy lời bẻo lẻo mà chống người.
3. (Động) Cung ứng. ◎Như: “cung cấp” 供給 cung ứng, “tự cấp tự túc” 自給自足 tự cung cấp tự lo đủ, “cấp sự” 給事 chực sẵn chờ khi sai khiến (chức quan), “cấp gián” 給諫 ngự sử (chức quan).
4. (Động) Đưa cho, trao cho, cho. ◎Như: “ngã cấp tha nhất bổn thư” 我給他一本書 tôi cho anh ấy một cuốn sách.
5. (Động) Ban cho. ◎Như: “cấp giá” 給假 cho phép nghỉ ngơi. ◇Trần Quốc Tuấn 陳國峻: “Lục hành cấp mã” 陸行給馬 (Dụ chư bì tướng hịch văn 諭諸裨將檄文) Đi bộ (thì ta) ban cho ngựa.
6. (Giới) Được, bị (thể bị động). ◎Như: “đại gia đô cấp tha phiến liễu” 大家都給他騙了 mọi người đều bị hắn ta lừa gạt rồi.
7. (Giới) Hướng tới, về. ◎Như: “khoái cấp tha đạo tạ” 快給他道謝 mau nói cám ơn ông ấy.
8. (Giới) Hộ, giùm. ◎Như: “thỉnh nhĩ cấp khán khán” 請你給看看 nhờ anh trông hộ.
9. (Giới) Cho. § Đặt sau động từ, dùng như “dữ” 與. ◎Như: “tống cấp tha” 送給他 tặng cho anh ấy, “tá cấp” 借給 giúp cho.
10. (Trợ) Dùng để nhấn mạnh. ◎Như: “đệ đệ bả hoa bình cấp đả phá liễu” 弟弟把花瓶給打破了 chú em làm vỡ cái bình hoa rồi.
11. (Danh) Tiền lương. ◎Như: “bổng cấp” 俸給 lương bổng, “gia cấp” 加給 thêm lương.
12. (Danh) Họ “Cấp”.

Tự hình 4

Dị thể 1

给

Chữ gần giống 13

粭硆䀫㣛𩐥𧳇𦕲𦐬𥩻给秴烚姶

Từ ghép 1

舝

U+821D, tổng 13 nét, bộ chuǎn 舛 (+7 nét)
phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

cái ốc lắp ở đầu trục xe

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Cái ốc lắp ở đầu trục xe.

Từ điển Thiều Chửu

① Cái ốc lắp ở đầu trục xe.

Từ điển Trần Văn Chánh

① (văn) Chốt trục xe (Như 轄, bộ 車);
② [Xiá] Sao Hạt.

Từ điển Trung-Anh

variant of 轄|辖[xia2]

Tự hình 2

Dị thể 3

轄𢮟𩎲

舺

U+823A, tổng 11 nét, bộ zhōu 舟 (+5 nét)
phồn & giản thể

Từ điển Trung-Anh

(1) boat
(2) Taiwan pr. [jia3]

Tự hình 1

葭

xiá ㄒㄧㄚˊ [jiā ㄐㄧㄚ]

U+846D, tổng 12 nét, bộ cǎo 艸 (+9 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Cỏ lau (Phragmites communis). Riêng chỉ cỏ lau mới mọc. § Ngụy Minh Đế 魏明帝 cho em vợ là “Mao Tằng” 毛曾 và “Hạ Hầu Huyền” 夏侯玄 cùng ngôi, người bấy giờ gọi là “kiêm gia ỷ ngọc thụ” 蒹葭倚玉樹 cỏ kiêm cỏ lau tựa cây ngọc.
2. (Danh) Tên một nhạc khí, giống như ống địch. § Thông “già” 笳.
3. (Danh) Họ “Gia”.

Tự hình 2

Dị thể 2

蕸𦽸

蕸

U+8578, tổng 15 nét, bộ cǎo 艸 (+12 nét)
phồn & giản thể

Từ điển Trung-Anh

water-lily leaves

Tự hình 1

Dị thể 1

葭

虾

xiá ㄒㄧㄚˊ [há ㄏㄚˊ, xiā ㄒㄧㄚ]

U+867E, tổng 9 nét, bộ chóng 虫 (+3 nét)
giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

con tôm

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 蝦

Tự hình 2

Dị thể 3

蝦鰕𧎂

蝦

xiá ㄒㄧㄚˊ [há ㄏㄚˊ, jiǎ ㄐㄧㄚˇ, xiā ㄒㄧㄚ]

U+8766, tổng 15 nét, bộ chóng 虫 (+9 nét)
phồn thể

Từ điển phổ thông

con tôm

Tự hình 1

Dị thể 4

徦虾鰕𧎂

Chữ gần giống 1

U+8F44, tổng 17 nét, bộ chē 車 (+10 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. cái chốt cho bánh xe không rời ra
2. cai quản

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Cái đinh chốt xe, cái chốt cắm ngoài đầu trục cho bánh xe không trụt ra được. ◇Hán Thư 漢書: “Thủ khách xa hạt đầu tỉnh trung” 取客車轄投井中 (Du hiệp truyện 游俠傳, Trần Tuân truyện 陳遵傳) Lấy cái đinh chốt trên xe của khách ném xuống giếng. § Ghi chú: Để tỏ tình quý khách, muốn giữ khách ở lại.
2. (Động) Cai quản, sửa trị. ◎Như: “tổng hạt” 總轄 cai quản tất cả mọi việc. ◇Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: “(...) hòa giá lưỡng cá nha đầu tại ngọa phòng lí đại nhượng đại khiếu, Nhị tả tả cánh bất năng hạt trị” (...) 和這兩個丫頭在臥房裡大嚷大叫, 二姐姐竟不能轄治 (Đệ thất thập tam hồi) (...) cùng với hai a hoàn ở trong buồng ngủ kêu la ầm ĩ, chị Hai cũng không trị được.
3. (Trạng thanh) Tiếng xe đi.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Cái chốt đầu trục xe, chốt bánh xe;
② Quản hạt, cai quản: 省轄市 Thành phố trực thuộc tỉnh;
③ (văn) Tiếng xe chạy.

Từ điển Trung-Anh

(1) to govern
(2) to control
(3) having jurisdiction over
(4) linchpin of a wheel (archaic)
(5) noise of a barrow

Tự hình 2

Dị thể 6

䡷舝辖鎋𨍤𩏓

Chữ gần giống 5

𧯆𧜅𦧮辖螛

Từ ghép 10

辖

U+8F96, tổng 14 nét, bộ chē 車 (+10 nét)
giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. cái chốt cho bánh xe không rời ra
2. cai quản

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 轄.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Cái chốt đầu trục xe, chốt bánh xe;
② Quản hạt, cai quản: 省轄市 Thành phố trực thuộc tỉnh;
③ (văn) Tiếng xe chạy.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Đinh chốt trục xe. Như 轄 (bộ 車).

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 轄

Từ điển Trung-Anh

(1) to govern
(2) to control
(3) having jurisdiction over
(4) linchpin of a wheel (archaic)
(5) noise of a barrow

Tự hình 2

Dị thể 7

舝轄鎋𢮟𤛉𨍤𩏓

Chữ gần giống 7

𫜯𪙏𩥌𧯆𦧮轄螛

Từ ghép 10

遐

U+9050, tổng 12 nét, bộ chuò 辵 (+9 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

xa cách

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Xa. ◎Như: “hà phương” 遐方 phương xa, “hà nhĩ” 遐邇 xa gần. ◇Đào Uyên Minh 陶淵明: “Sách phù lão dĩ lưu khế, thì kiểu thủ nhi hà quan” 策扶老以流憩, 時矯首而遐觀 (Quy khứ lai từ 歸去來辭) Chống gậy để thường nghỉ ngơi, có lúc ngửng đầu mà nhìn ra xa.
2. (Đại) Đại từ nghi vấn. § Cũng như “hà” 何.

Từ điển Thiều Chửu

① Xa. Như hà phương 遐方 phương xa, hà nhĩ 遐邇 xa gần, v.v.
② Cùng nghĩa với chữ hà 何 sao.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Xa, xa xôi: 遐方 Phương xa;
② Xa xưa, nhiều năm;
③ (văn) Sao (dùng như 何, bộ 亻).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xa xôi.

Từ điển Trung-Anh

(1) distant
(2) long-lasting
(3) to abandon

Tự hình 2

Dị thể 1

徦

Từ ghép 43

郃

xiá ㄒㄧㄚˊ [gé ㄍㄜˊ, hé ㄏㄜˊ]

U+90C3, tổng 8 nét, bộ yì 邑 (+6 nét)

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) “Cáp Dương” 郃陽 tên huyện.
2. (Danh) Chữ dùng để đặt tên người. ◎Như: “Trương Cáp” 張郃 tướng nhà Ngụy, thời Tam Quốc.

Tự hình 1

鍜

U+935C, tổng 17 nét, bộ jīn 金 (+9 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

(xem: a hạ 錏鍜)

Từ điển Trần Văn Chánh

Xem 錏 (1) [ya].

Tự hình 2

Dị thể 2

煆𰾤

Từ ghép 1

鎋

U+938B, tổng 18 nét, bộ jīn 金 (+10 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. cái chốt cho bánh xe không rời ra
2. cai quản

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) § Cũng như “hạt” 轄.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Đinh chốt trục xe. Như 轄 (bộ 車).

Từ điển Trung-Anh

(1) variant of 轄|辖, to govern
(2) to control
(3) having jurisdiction over
(4) linchpin of a wheel (archaic)
(5) noise of a barrow

Tự hình 1

Dị thể 2

轄𬭪

Chữ gần giống 4

𫜯𪙏𩪃𩥌

陕

U+9655, tổng 8 nét, bộ fù 阜 (+6 nét)
giản thể, hình thanh & hội ý

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Như 狹 (bộ 犭);
② Như 峽 (bộ 山).

Từ điển Trần Văn Chánh

Tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc (gọi tắt): 陝北 Miền bắc Thiểm Tây; 陝甘寧邊區 Biên khu Thiểm Cam Ninh (Thiểm Tây — Cam Túc — Ninh Hạ).

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 陝

Tự hình 2

Dị thể 2

陝𨹊

陜

U+965C, tổng 9 nét, bộ fù 阜 (+7 nét)
phồn & giản thể, hình thanh & hội ý

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Chật, hẹp. § Cũng như “hiệp” 狹. ◇Sử Kí 史記: “Mã Lăng đạo xiểm, nhi bàng đa trở ải, khả phục binh” 馬陵道陜, 而旁多阻隘, 可伏兵 (Tôn Tử Ngô Khởi truyện 孫子吳起傳) Đường Mã Lăng hẹp, hai bên nhiều chỗ hiểm trở, có thể phục binh.

Từ điển Trung-Anh

(1) variant of 狹|狭 narrow
(2) variant of 峽|峡 gorge
(3) used erroneously for 陝|陕 Shaanxi

Tự hình 2

Dị thể 3

峽狹陝

陝

U+965D, tổng 9 nét, bộ fù 阜 (+7 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Như 狹 (bộ 犭);
② Như 峽 (bộ 山).

Từ điển Trần Văn Chánh

Tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc (gọi tắt): 陝北 Miền bắc Thiểm Tây; 陝甘寧邊區 Biên khu Thiểm Cam Ninh (Thiểm Tây — Cam Túc — Ninh Hạ).

Tự hình 2

Dị thể 5

陕陜𨹈𨹊𩂘

陿

U+967F, tổng 11 nét, bộ fù 阜 (+9 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

hẹp, bé

Từ điển trích dẫn

1. Cũng như chữ “hiệp” 狹.

Từ điển Thiều Chửu

① Cũng như chữ hiệp 狹.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 狹 (bộ 犭).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như chữ Hiệp 陜.

Từ điển Trung-Anh

old variant of 狹|狭[xia2]

Tự hình 1

Dị thể 4

峽狹𨺞𬯅

Chữ gần giống 1

xiá ㄒㄧㄚˊ [shà ㄕㄚˋ, zhá ㄓㄚˊ, zhà ㄓㄚˋ]

U+9705, tổng 15 nét, bộ yǔ 雨 (+7 nét)
hội ý

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Như sấm sét.
2. (Tính) Vẻ như mưa rớt xuống.
3. (Danh) “Tráp Khê” 霅溪 tên sông ở tỉnh Chiết Giang.
4. Một âm là “sáp”. (Danh) Tiếng lao xao.
5. (Phó) Chớp nhoáng, khoảnh khắc.
6. (Trạng thanh) “Sáp sáp” 霅霅 rào rạo, phành phạch.

Tự hình 1

Dị thể 2

霎𤁳

霞

U+971E, tổng 17 nét, bộ yǔ 雨 (+9 nét)
phồn & giản thể, hình thanh & hội ý

Từ điển phổ thông

ráng mặt trời hoặc ráng mây mù

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Ráng. § Trong khoảng trời không thâm thấp có khí mù, lại có bóng mặt trời xiên ngang thành các màu rực rỡ, thường thấy ở lúc mặt trời mới mọc hay mới lặn gọi là ráng. ◇Vương Bột 王勃: “Lạc hà dữ cô vụ tề phi, thu thủy cộng trường thiên nhất sắc” 落霞與孤鶩齊飛, 秋水共長天一色 (Đằng Vương Các tự 滕王閣序) Ráng chiều với cánh vịt trời đơn chiếc cùng bay, nước thu trộn lẫn bầu trời dài một sắc.

Từ điển Thiều Chửu

① Ráng, trong khoảng trời không thâm thấp có khí mù, lại có bóng mặt trời xiên ngang thành các màu rực rỡ, thường thấy ở lúc mặt trời mới mọc hay mới lặn gọi là ráng. Vương Bột 王勃: Lạc hà dữ cô vụ tề phi, thu thuỷ cộng trường thiên nhất sắc 落霞與孤鶩齊飛，秋水共長天一色 ráng chiều với cánh vịt trời đơn chiếc cùng bay, nước thu trộn lẫn bầu trời dài một sắc.

Từ điển Trần Văn Chánh

Ráng: 紅霞 Ráng đỏ; 晚霞 Ráng chiều.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ráng trời, tức màu sắc lạ mắt của các đám mây do mặt trời chiếu vào mà có — Màu sắc lạ mắt. Màu đỏ của ráng.

Từ điển Trung-Anh

red clouds

Tự hình 2

Dị thể 1

Từ ghép 22

U+9A22, tổng 19 nét, bộ mǎ 馬 (+9 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

ngựa có lông trắng xen với lông đỏ

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Ngựa có lông trắng xen với lông đỏ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Loài ngựa quý, lông màu đỏ, có khoang trắng.

Từ điển Trung-Anh

(horse)

Tự hình 1

Dị thể 1

Chữ gần giống 1

U+9C15, tổng 20 nét, bộ yú 魚 (+9 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

con tôm

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Con tôm. § Cũng như “hà” 蝦.

Tự hình 1

Dị thể 2

蝦𫚥

黠

U+9EE0, tổng 18 nét, bộ hēi 黑 (+6 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

sáng suốt, thông minh

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Sáng, thông tuệ. ◎Như: “hiệt trí” 黠智 hoặc “tuệ hiệt” 慧黠 thông minh, minh mẫn. § Cũng như “trí tuệ” 智慧.
2. (Tính) Gian trá, giảo hoạt. ◎Như: “giảo hiệt” 狡黠. ◇Hậu Hán Thư 後漢書: “Nhân oan bất năng lí, lại hiệt bất năng cấm” 人冤不能理, 吏黠不能禁 (Hiển Tông Hiếu Minh Đế kỉ 顯宗孝明帝紀).
3. (Tính) Cứng, không thuận tòng.

Từ điển Thiều Chửu

① Sáng, thông tuệ. Như tuệ trí 黠智.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Sáng dạ, thông minh, thông tuệ, lắm mánh khóe, xảo quyệt, xảo trá: 狡黠 Xảo trá, gian xảo; 慧黠 Thông minh khôn khéo.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đen, màu đen — Sáng suốt, thông minh — Khôn ngoan. Giảo hoạt — Cũng đọc Kiết.

Từ điển Trung-Anh

(1) (phonetic)
(2) crafty

Tự hình 2

Chữ gần giống 1

銡