Có 45 kết quả:

㕥 yǐ ㄧˇ • 㠯 yǐ ㄧˇ • 乙 yǐ ㄧˇ • 乚 yǐ ㄧˇ • 以 yǐ ㄧˇ • 依 yǐ ㄧˇ • 倚 yǐ ㄧˇ • 偯 yǐ ㄧˇ • 几 yǐ ㄧˇ • 尾 yǐ ㄧˇ • 崺 yǐ ㄧˇ • 已 yǐ ㄧˇ • 扆 yǐ ㄧˇ • 掜 yǐ ㄧˇ • 攺 yǐ ㄧˇ • 旖 yǐ ㄧˇ • 栘 yǐ ㄧˇ • 椅 yǐ ㄧˇ • 檥 yǐ ㄧˇ • 汽 yǐ ㄧˇ • 猗 yǐ ㄧˇ • 矣 yǐ ㄧˇ • 綺 yǐ ㄧˇ • 臆 yǐ ㄧˇ • 舣 yǐ ㄧˇ • 艤 yǐ ㄧˇ • 苡 yǐ ㄧˇ • 苢 yǐ ㄧˇ • 蚁 yǐ ㄧˇ • 蛾 yǐ ㄧˇ • 螘 yǐ ㄧˇ • 蟻 yǐ ㄧˇ • 踦 yǐ ㄧˇ • 轙 yǐ ㄧˇ • 迆 yǐ ㄧˇ • 迤 yǐ ㄧˇ • 釔 yǐ ㄧˇ • 錡 yǐ ㄧˇ • 钇 yǐ ㄧˇ • 锜 yǐ ㄧˇ • 阤 yǐ ㄧˇ • 雉 yǐ ㄧˇ • 顗 yǐ ㄧˇ • 鳦 yǐ ㄧˇ • 齮 yǐ ㄧˇ

1/45

㕥

yǐ ㄧˇ [shēn ㄕㄣ]

U+3565, tổng 5 nét, bộ kǒu 口 (+2 nét)
phồn thể

Từ điển Trung-Anh

old variant of 以[yi3]

Tự hình 1

Bình luận 0

㠯

yǐ ㄧˇ

U+382F, tổng 5 nét, bộ jǐ 己 (+2 nét)
phồn thể

Từ điển Trung-Anh

old variant of 以[yi3]

Tự hình 1

Dị thể 1

Bình luận 0

乙

yǐ ㄧˇ [zhé ㄓㄜˊ]

U+4E59, tổng 1 nét, bộ yī 乙 (+0 nét)
phồn & giản thể, tượng hình

Từ điển phổ thông

1. Ất (ngôi thứ hai thuộc hàng Can)
2. bộ ất

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Can “Ất” 乙, can thứ hai trong “thiên can” 天干 mười can.
2. (Danh) Ruột. ◇Lễ Kí 禮記: “Ngư khứ ất, miết khứ xú” 魚去乙, 鱉去醜 (Nội tắc 內則) Cá bỏ ruột, ba ba bỏ hậu môn.
3. (Danh) Xem sách đến lúc tạm ngừng, đánh dấu lại gọi là “ất” 乙. ◇Sử Kí 史記: “Nhân chủ tòng thượng phương độc chi, chỉ, triếp ất kì xứ, độc chi nhị nguyệt nãi tận” 人主從上方讀之, 止, 輒乙其處, 讀之二月乃盡 (Hoạt kê truyện 滑稽傳, Đông Phương Sóc truyện 東方朔) Nhà vua từ trên đọc xuống, đọc ngừng lại chỗ nào thì đánh dấu chỗ đó, đọc hai tháng mới hết.
4. (Danh) Viết có chỗ mất, ngoặc cái dấu 乙 để chữa cũng gọi là “ất”.
5. (Danh) Họ “Ất”.
6. (Đại) Tiếng gọi thay cho người hoặc tên đất. ◎Như: “mỗ ất” 某乙 ông đó, “ất địa” 乙地 đất kia.
7. (Tính) Thuộc hàng thứ hai. ◎Như: “ất đẳng” 乙等 hàng thứ hai, “ất cấp” 乙級 bậc hai, “ất ban” 乙班 ban thứ hai.

Từ điển Thiều Chửu

① Can ất, can thứ hai trong mười can.
② Xem sách đến lúc thôi đánh dấu lại cũng gọi là ất 乙, viết có chỗ mất, ngoặc cái dấu 乙 để chữa cũng gọi là ất.
③ Ruột, như kinh Lễ nói: ngư khử ất 魚去乙 cá bỏ ruột.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Ngôi thứ hai trong thập can, thứ 2, số 2, loại B: 乙班 Lớp thứ 2, lớp B;
② (văn) Con én, chim én: 非鳧則乙 Không phải con le thì là con én (Chu Dung: Đáp Chu Ngung thư);
③ (văn) Đánh dấu chữ ất trên sách (để ghi nhớ đã đọc tới đoạn nào, hoặc để làm dấu chỗ bị mất chữ): 人主從上方讀之，止，輒乙其處 Nhà vua từ phía trên đọc xuống, đến lúc ngừng đọc, liền đánh dấu chữ ất vào chỗ đó (Sử kí: Hoạt kê liệt truyện);
④ (văn) Ruột: 魚去乙 Cá bỏ ruột;
⑤ [Yê] (Họ) Ất.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vị thứ nhì trong Thập can — Chỉ hạng thứ, hạng nhì — Điều ghi chú, bổ khuyết cho một câu, một chữ nào trong lúc đọc sách — Họ người — Tên một bộ trong các bộ chữ Trung Hoa.

Từ điển Trung-Anh

(1) second of the ten Heavenly Stems 十天干[shi2 tian1 gan1]
(2) second in order
(3) letter "B" or roman "II" in list "A, B, C", or "I, II, III" etc
(4) second party (in legal contract, usually 乙方[yi3 fang1], as opposed to 甲方[jia3 fang1])
(5) ethyl
(6) bent
(7) winding
(8) radical in Chinese characters (Kangxi radical 5)
(9) ancient Chinese compass point: 105°

Tự hình 5

Dị thể 3

Từ ghép 75

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

乚

yǐ ㄧˇ [háo ㄏㄠˊ, yà ㄧㄚˋ]

U+4E5A, tổng 1 nét, bộ yī 乙 (+0 nét)
phồn thể, tượng hình

Từ điển phổ thông

1. chữ nước Tề, Lỗ xưa dùng gọi một loài chim màu đen, âm đọc dựa theo tiếng kêu
2. như chữ "ất" 鳦
3. như chữ "ất" 乙

Tự hình 2

Dị thể 2

Bình luận 0

以

yǐ ㄧˇ

U+4EE5, tổng 4 nét, bộ rén 人 (+2 nét)
phồn & giản thể, tượng hình & hình thanh

Từ điển phổ thông

1. dùng, sử dụng
2. bởi vì
3. lý do

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Lấy, dùng, làm. ◎Như: “dĩ lễ đãi chi” 以禮待之 lấy lễ mà tiếp đãi, “dĩ thiểu thắng đa” 以少勝多 lấy ít thắng nhiều.
2. (Giới) Vì, do, theo, bằng. ◇Luận Ngữ 論語: “Quân tử bất dĩ ngôn cử nhân, bất dĩ nhân phế ngôn” 君子不以言舉人, 不以人廢言 (Vệ Linh Công 衛靈公) Người quân tử không vì lời nói (khéo léo, khoe khoang) mà đề cử người (không tốt), không vì người (phẩm hạnh xấu) mà chê bỏ lời nói (phải).
3. (Giới) Theo, bằng. ◇Mạnh Tử 孟子: “Sát nhân dĩ đĩnh dữ nhận, hữu dĩ dị hồ?” 殺人以挺與刃, 有以異乎 (Lương Huệ Vương thượng 梁惠王上) Giết người bằng gậy hay bằng mũi nhọn, có khác gì nhau đâu?
4. (Giới) Thêm vào các từ chỉ phương hướng (trái, phải, trên, dưới, trước, sau) để biểu thị vị trí hoặc giới hạn. ◎Như: “tự cổ dĩ lai” 自古以來 từ xưa tới nay, “dĩ tây” 以西 về phía tây, “giá cách tại nhất thiên nguyên dĩ thượng” 價格在一千元以上 giá từ một ngàn nguyên trở lên.
5. (Liên) Mà. ◇Thi Kinh 詩經: “Chiêm vọng phất cập, Trữ lập dĩ khấp” 瞻望弗及, 佇立以泣 (Bội phong 邶風, Yến yến 燕燕) Trông theo không kịp, Đứng lâu mà khóc.
6. (Liên) Và, với. ◇Hàn Dũ 韓愈: “Phàm kim chi nhân cấp danh dĩ quan” 凡今之人急名以官 Tất cả những người đời nay đều gấp cầu danh vọng và quan tước.
7. (Danh) Lí do. ◇Lí Bạch 李白: “Cổ nhân bỉnh chúc dạ du, lương hữu dĩ dã” 古人秉燭夜遊, 良有以也 (Xuân dạ yến đào lý viên tự 春夜宴桃李園序) Cổ nhân đốt đuốc chơi đêm, thật có nguyên do vậy.
8. (Danh) Họ “Dĩ”.
9. § Thông “dĩ” 已.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Lấy, đem, dùng, do, bằng: 以少勝多 Lấy ít thắng nhiều; 以豐補歉 Lấy năm (nơi) được mùa để bù vào năm (nơi) mất mùa; 以家貨億萬助之 Đem gia tài hàng ức vạn để giúp hắn (Đại Nam chính biên liệt truyện); 先以書遺操詐雲慾降 Đem thư gởi trước cho Tào Tháo, giả nói rằng muốn đầu hàng (Tư trị thông giám); 殺人以挺與刃, 有以異乎？ Giết người bằng gậy và bằng dao, có gì khác nhau không? (Mạnh tử); 方今之時, 臣以神悟而不以目視 Đang lúc ấy, tôi đã trông thấy nó bằng thần chứ không bằng mắt (Trang tử);
② Với, cùng với (dùng như 與): 天下有變, 王割漢中以楚和 Thiên hạ có biến, vua cắt đất Hán Trung để giảng hoà với Sở (Chiến quốc sách); 陛下起布衣, 以此屬取天下 Bệ hạ khởi nghiệp áo vải, cùng với bọn người này lấy thiên hạ (Sử kí);
③ Theo, căn cứ vào: 以次就坐 Theo thứ tự ngồi vào chỗ; 立適以長不以賢 Khi lập đích tử (con vợ cả) làm thái tử thì dựa theo thứ tự lớn nhỏ chứ không dựa theo chỗ hiền hay không hiền (Công Dương truyện) (適 dùng như 嫡); 君子不以言舉人, 不以人廢言 Người quân tử không cất nhắc người căn cứ vào lời nói, không bỏ lời nói căn cứ vào người (Luận ngữ);
④ Với tư cách là: 趙食其以王爵爲右將軍 Triệu Thực Kì với tư cách là người có tước vương, làm chức hữu tướng quân (Sử kí);
⑤ Ở (chỉ nơi chốn): 忽奔走以先後兮 Vội vàng bôn tẩu ở trước và sau (quân vương) (Khuất Nguyên: Li tao);
⑥ Vào lúc (chỉ thời gian): 余以未時還家, 汝以辰時氣絕 Ta về đến nhà vào giờ mùi, còn em chết vào giờ thìn (Viên Mai: Tế muội văn); 文以五月五日生 Văn sinh vào ngày mồng năm tháng năm (Sử kí);
⑦ Vì, nhờ (chỉ nguyên nhân): 劉公幹以失敬罹罪 Lưu Công Cán vì thất kính mà mắc tội (Thế thuyết tân ngữ); 而吾以捕蛇獨存 Mà tôi vì có nghề bắt rắn mà riêng được còn (Liễu Tôn Nguyên); 以公事免官 Vì việc công mà bị bãi chức (Việt điện u linh lập);
⑧ Để, nhằm: 以待時機 Để đợi thời cơ; 太子及賓客知其事者, 皆白衣冠以送之 Thái tử và các tân khách biết chuyện đều mặc khăn trắng áo trắng để tiễn Kinh Kha lên đường (Sử kí);
⑨ Để đến nỗi (biểu thị kết quả): 昔秦繆公不從百里奚, 蹇叔之言, 以敗其師 Ngày xưa vua Tần Mục công không theo lời của Bá Lí Hề và Kiển Thúc, để đến nỗi quân bị thua (Hán thư); 樂以忘憂 Lúc vui mừng thì đến quên cả mọi điều lo (Luận ngữ);
⑩ (văn) Mà, và: 城高以厚 Tường thành cao mà dày; 凡今之人急名以官 Tất cả những người đời nay đều gấp cầu danh vọng và quan tước (Hàn Dũ); 治世之音安以樂 Âm thanh đời thịnh thì bình yên mà vui vẻ (Lễ kí);Mà (biểu thị một ý nghịch lại hoặc cộng góp): 生以辱, 不如死以榮 Sống mà nhục, không bằng chết mà vinh (Đại đới lễ); 賈陀多識以恭敬 Giả Đà biết nhiều mà lại cung kính (Quốc ngữ); 親以無災, 又何患焉？ Thân mà tránh được hại thì còn lo gì nữa (Tả truyện);
⑫ Dùng như 於 (đặt sau hình dung từ): 己則反天而又以討人, 難以免矣 Mình làm trái đạo trời mà lại đi đánh dẹp người, thì khó thoát khỏi được (Tả truyện); 衆叛親離, 難以濟矣 Chúng bạn thân li, khó mà thành công được (Tả truyện); 越遠, 利以避難 Nước Việt ở xa, dễ cho việc lánh nạn (Hàn Phi tử);
⑬ Vì (liên từ, biểu thị quan hệ nhân quả): 晉侯, 秦伯圍鄭, 以其無禮于晉, 且貳于楚也 Trịnh Hầu và Tần Bá bao vây nước Trịnh, vì Trịnh vô lễ với Tấn, mà lại hai lòng với Sở (Tả truyện); 以其境過清, 不可久居 Vì vùng này quá vắng vẻ, nên không thể ở lâu được (Liễu Tôn Nguyên);
⑭ Cho là (động từ): 皆以美于徐公 Đều cho là đẹp hơn Từ công (Chiến quốc sách);
⑮ Dùng: 忠不必用兮, 賢不必以 Người trung không được dùng, người hiền không được tiến cử (Sở từ: Thiệp giang);
⑯ Này (biểu thị sự cận chỉ): 妾唯以一太子 Thiếp chỉ có một thái tử này (Hán thư);
⑰ Vì sao (đại từ nghi vấn): 孰知其以然？ Ai biết vì sao như thế? (Thiên công khai vật: Tác hàm);
⑱ Ở đâu, nơi nào: 于以求之, 于林之下 Tìm ngựa nơi đâu? Ở dưới cánh rừng (Thi Kinh: Bội phong, Kích cổ);
⑲ Đã (phó từ, dùng như 已): 固以怪之矣 Vốn đã lấy làm lạ về điều đó (Sử kí: Trần Thiệp thế gia);
⑳ Quá, rất, lắm: 子之報仇, 其以甚乎？ Việc báo thù của ông há chẳng quá lắm ru? (Sử kí); ㉑ Chỉ có: 君家所寡有以義耳！ Cái mà nhà ông thiếu chỉ có điều nghĩa mà thôi (Chiến quốc sách); ㉒ Lại (dùng như 又): 舊不必良, 以犯天忌, 我必克之 Lính cũ chưa chắc đánh giỏi, lại phạm điều cấm kịcủa thiên thời, ta nhất định thắng được họ (Tả truyện); ㉓ Đặt trước những từ như 往, 來, 上, 下, 東, 西, 南, 北, 前, 後… để chỉ rõ giới hạn về thời gian, phương hướng, nơi chốn hoặc số lượng: 以前 Trước đây; 以上 Trên đây; 二 十歲以下 Dưới hai mươi tuổi; 中 興以後, 二百餘年, 書藉亦多可錄 Từ đời Trung hưng về sau, hơn hai trăm năm, sách vở phần lớn cũng còn có thể sao lục được (Lịch triều hiến chương loại chí); 自有生民以來 Từ khi có loài người đến nay... (Mạnh tử); ㉔ Trợ từ, dùng ở trước hai từ, biểu thị sự xuất hiện đồng thời của hai động tác hoặc tình huống: 習習谷風, 以陰以雨 Gió đông ấm áp, trời âm u lại mưa (Thi Kinh); 歡欣踴躍, 以歌以舞Vui mừng nhảy nhót, mà ca mà hát (Hàn Dũ); ㉕ Trợ từ dùng sau một số động từ nào đó để bổ túc âm tiết, có tác dụng thư hoãn ngữ khí: 失之毫厘, 差以千里 Sai một li đi một dặm (Sử kí: Tự tự); 乃以燕趙起而攻之, 若振槁然 Đến khi hai nước Yên, Triệu nổi lên tấn công (Tề) thì giống như gió quét lá khô vậy (Tuân tử); ㉖ Trợ từ cuối câu biểu thị ý xác định (dùng như 已): 蜻蛉其小者也, 黃雀因是以 Con tinh linh (tương tự chuồn chuồn) là một giống vật nhỏ, chim hoàng yến cũng thế (Chiến quốc sách); ㉗ Nguyên nhân, lí do (dùng như danh từ): 古人秉燭夜遊, 良有以也 Người xưa cầm đuốc đi chơi đêm, thật là có lí do (Lí Bạch: Xuân dạ yến đào lí viên tự); ㉘【以便】dĩ tiện [yêbiàn] Để, nhằm: 我努力學習, 以便好地爲人類服務 Tôi cố gắng học tập, để phục vụ tốt hơn cho nhân loại; ㉙【以及】dĩ cập [yêjí] Và, cùng, cùng với: 出席者爲外交部長以及各國大使 Tới dự có Bộ trưởng ngoại giao và Đại sứ các nước; ㉚【以來】dĩ lai [yêlái] Xem 以 nghĩa ㉓; ㉛【以免】dĩ miễn [yêmiăn] Để tránh khỏi, để khỏi phải, kẻo...: 仔細檢柦以免出錯 Kiểm tra kĩ kẻo có sai sót; ㉜ 【以至】dĩ chí [yêzhì] Cho đến: 考慮到今年和明年以至很遠的將來 Phải xét tới năm nay và sang năm cho đến cả thời gian xa xôi sau này; 自天子以至於庶民壹是皆以修身爲本 Từ thiên tử cho đến người thường dân, ai ai cũng phải lấy đạo tu thân làm gốc (Lễ kí: Đại học); ㉝【以至于】dĩ chí vu [yêzhìyú] Như 以至; ㉞【以致】dĩ trí [yêzhì] Đến nỗi, khiến: 大雨下過不停, 以致泛濫成災 Mưa mãi không ngừng đến nỗi ngập lụt.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lấy. Dùng — Đem tới. Để mà, để làm — Đến. Cho đến. Đến nỗi — Nhân vì.

Từ điển Trung-Anh

old variant of 以[yi3]

Từ điển Trung-Anh

old variant of 以[yi3]

Từ điển Trung-Anh

(1) to use
(2) by means of
(3) according to
(4) in order to
(5) because of
(6) at (a certain date or place)

Tự hình 5

Dị thể 4

Từ ghép 393

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

依

yǐ ㄧˇ [yī ㄧ]

U+4F9D, tổng 8 nét, bộ rén 人 (+6 nét)
hình thanh & hội ý

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Dựa, tựa. ◇Chu Văn An 朱文安: “Hà hoa hà diệp tĩnh tương y” 荷花苛葉静相依 (Miết trì 鱉池) Hoa sen và lá sen yên lặng tựa vào nhau. ◇Vương Chi Hoán 王之渙: “Bạch nhật y san tận, Hoàng Hà nhập hải lưu” 白日依山盡, 黃河入海流 (Đăng quán tước lâu 登鸛雀樓) Mặt trời lặn dựa vào núi, Sông Hoàng Hà trôi vào biển.
2. (Động) Nương nhờ. ◎Như: “y khốc” 依靠 nương nhờ. ◇Nguyễn Du 阮攸: “Đông tây nam bắc vô sở y” 東西南北無所依 (Phản Chiêu hồn 反招魂) Đông tây nam bắc không chốn nương nhờ.
3. (Động) Theo cách sẵn có, làm theo lối đã định. ◎Như: “y thứ” 依次 theo thứ tự, “y dạng họa hồ lô” 依樣畫葫蘆 theo cùng một kiểu (ý nói chỉ là mô phỏng, bắt chước, thiếu sáng tạo).
4. (Động) Nghe theo, thuận theo. ◇Trang Tử 莊子: “Y hồ thiên lí” 依乎天理 (Dưỡng sanh chủ 養生主) Thuận theo lẽ trời.
5. (Phó) Như cũ, như trước. ◇Thôi Hộ 崔護: “Đào hoa y cựu tiếu đông phong” 桃花依舊笑東風 (Đề đô thành nam trang 題都城南莊) Hoa đào, vẫn như trước, cười với gió đông.
6. Một âm là “ỷ”. (Danh) Cái bình phong. ◎Như: “phủ ỷ” 斧依 bình phong trên thêu hình lưỡi búa.

Tự hình 5

Dị thể 1

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

倚

yǐ ㄧˇ

U+501A, tổng 10 nét, bộ rén 人 (+8 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

dựa vào

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Dựa vào, tựa. ◎Như: “ỷ môn nhi vọng” 倚門而望 tựa cửa mà trông. ◇Sử Kí 史記: “Kha tự tri sự bất tựu, ỷ trụ nhi tiếu” 軻自知事不就, 倚柱而笑 (Kinh Kha truyện 荊軻傳) Kinh Kha tự biết việc không xong, tựa vào cột mà cười.
2. (Động) Cậy. ◎Như: “ỷ thế lăng nhân” 倚勢陵人 cậy thế lấn người.
3. (Động) Nghiêng về một bên. ◇Lễ Kí 禮記: “Trung lập nhi bất ỷ” 中立而不倚 (Trung Dung 中庸) Giữ bậc trung, không thiên lệch.
4. (Động) Phối hợp. hòa theo. ◇Tô Thức 蘇軾: “Khách hữu xuy đỗng tiêu giả, ỷ ca nhi họa chi” 客有吹洞簫者, 倚歌而和之 (Tiền Xích Bích phú 前赤壁賦) Trong đám khách có một người thổi ống sáo, bèn hợp theo bài ca mà họa lại.
5. (Danh) Chỗ dựa vào. ◇Đạo Đức Kinh 道德經: “Họa hề phúc chi sở ỷ, phúc hề họa chi sở phục” 禍兮福之所倚, 福兮禍之所伏 (Chương 58) Họa là chỗ dựa của phúc, phúc là chỗ nấp của họa.

Từ điển Thiều Chửu

① Nhân, như hoạ hề phúc sở ỷ 禍兮福所倚 vạ kia là cái nhân sinh ra phúc.
② Dựa, ngồi nằm dựa vào cái gì, hay để cái gì ghé vào cái gì, đều gọi là ỷ, như trác ỷ 卓倚 cái đẳng dựa, ỷ kỉ 几倚 ghế dựa.
③ Cậy, như ỷ thế lăng nhân 倚勢陵人 cậy thế lấn người.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Dựa, tựa: 倚門 (Đứng) tựa cửa; 禍兮福之所倚 Hoạ là chỗ dựa của phúc (Lão tử);
② Cậy: 倚勢欺人 Cậy thế nạt người;
③ (văn) Nghiêng, ngả: 不偏不倚 Không thiên vị bên nào.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dùng như chữ Kì 奇 — Một âm là Ỷ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dựa vào. Nương tựa — Cậy có chỗ dựa mà hành động ngang ngược. Td: Ỷ thế — Một âm khác là Kì. Xem Kì.

Từ điển Trung-Anh

(1) to lean on
(2) to rely upon

Tự hình 4

Dị thể 2

Chữ gần giống 12

Từ ghép 18

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

偯

yǐ ㄧˇ [āi ㄚㄧ]

U+506F, tổng 11 nét, bộ rén 人 (+9 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Tiếng khóc kéo dài.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tiếng thút thít, sụt sịt còn lại sau cơn khóc lớn.

Từ điển Trung-Anh

(1) to sob
(2) wail

Tự hình 1

Dị thể 1

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

几

yǐ ㄧˇ [jī ㄐㄧ, jǐ ㄐㄧˇ]

U+51E0, tổng 2 nét, bộ jī 几 (+0 nét)
giản thể, tượng hình

Từ điển phổ thông

cái ghế tựa

Tự hình 3

Dị thể 2

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

尾

yǐ ㄧˇ [wěi ㄨㄟˇ]

U+5C3E, tổng 7 nét, bộ shī 尸 (+4 nét)
phồn & giản thể, hội ý

Từ điển phổ thông

1. cái đuôi
2. theo sau

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Đuôi. ◎Như: “ngư vĩ” 魚尾 đuôi cá.
2. (Danh) Phần cuối. ◎Như: “niên vĩ” 年尾 cuối năm, “thủ vĩ bất ứng” 首尾不應 đầu cuối chẳng ứng nhau.
3. (Danh) Sao “Vĩ”, một ngôi sao trong nhị thập bát tú.
4. (Danh) Lượng từ: đơn vị đếm số con cá. ◎Như: “nhất vĩ ngư” 一尾魚 một con cá.
5. (Tính) Thuộc về phần cuối, phía sau. ◎Như: “vĩ thanh” 尾聲 đoạn nhạc cuối.
6. (Tính) Lẻ, còn lại. ◎Như: “vĩ số” 尾數 số lẻ, “vĩ khoản” 尾款 khoản tiền còn dư lại.
7. (Động) Đuổi theo sau. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: “Tân lang xuất, kiến tân phụ huyễn trang, xu chuyển xá hậu. Nghi nhi vĩ chi” 新郎出, 見新婦炫裝, 趨轉舍後. 疑而尾之 (Tân lang 新郎) Chú rể ra, thấy cô dâu trang phục lộng lẫy, rảo bước quành ra sau nhà, sinh nghi nên theo sau.
8. (Động) Chim muông giao phối. ◇Liệt Tử 列子: “Hùng thư tại tiền, tư vĩ thành quần” 雄雌在前, 孳尾成群 (Hoàng đế 黃帝) Con trống con mái từ trước, giao phối sinh sôi thành bầy.

Từ điển Trung-Anh

(1) horse's tail
(2) pointed posterior section of a locust etc

Tự hình 5

Dị thể 6

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

崺

yǐ ㄧˇ

U+5D3A, tổng 12 nét, bộ shān 山 (+9 nét)

Từ điển trích dẫn

1. “Lệ dĩ” 峛崺: xem “lệ” 峛.

Tự hình 1

Chữ gần giống 1

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

已

yǐ ㄧˇ

U+5DF2, tổng 3 nét, bộ jǐ 己 (+0 nét)
phồn & giản thể, tượng hình

Từ điển phổ thông

1. ngừng, thôi
2. đã, rồi

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Thôi, ngừng. ◎Như: “hiêu hiêu bất dĩ” 嘵嘵不已 nhai nhải chẳng thôi. ◇Thi Kinh 詩經: “Phong vũ như hối, Kê minh bất dĩ” 風雨如晦, 雞鳴不已 (Trịnh phong 鄭風, Phong vũ 風雨) Gió mưa mù mịt, Gà gáy không thôi.
2. (Động) Truất bỏ, bãi chức. ◇Luận Ngữ 論語: “Lệnh duẫn Tử Văn tam sĩ vi lệnh duẫn, vô hỉ sắc; tam dĩ chi, vô uấn sắc” 令尹子文三仕為令尹,無喜色; 三已之, 無慍色 (Công Dã Tràng 公冶長) Quan lệnh doãn Tử Văn ba lần làm lệnh doãn, không tỏ vẻ mừng; ba lần bị cách chức, không tỏ vẻ oán hận.
3. (Động) Làm xong, hoàn tất. ◇Quốc ngữ 國語: “Hữu tư dĩ ư sự nhi thuân” 有司已於事而竣 (Tề ngữ 齊語) Quan hữu tư xong việc rồi lui về.
4. (Động) Không chịu cho, không chấp nhận, bất hứa. ◇Dật Chu thư 逸周書: “Dịch di dĩ ngôn, chí bất năng cố, dĩ nặc vô quyết, viết nhược chí giả dã” 易移以言, 志不能固, 已諾無決, 曰弱志者也 (Quan nhân 官人) Thay đổi lời đã nói, ý chí không vững chắc, từ khước hay chấp nhận không nhất định, gọi là nhu nhược vậy.
5. (Động) Khỏi bệnh. ◇Sử Kí 史記: “Nhất ẩm hãn tận, tái ẩm nhiệt khứ, tam ẩm bệnh dĩ” 一飲汗盡, 再飲熱去, 三飲病已 (Biển Thước Thương Công truyện 扁鵲倉公傳) Uống lần thứ nhất hết mồ hôi, uống lần thứ hai hết nóng, uống lần thứ ba khỏi bệnh.
6. (Phó) Quá, lắm. ◇Mạnh Tử 孟子: “Trọng Ni bất vi dĩ thậm giả” 仲尼不為已甚者 (Li Lâu hạ 離婁下) Trọng Ni chẳng là quá lắm ư?
7. (Phó) Đã. ◎Như: “dĩ nhiên” 已然 đã rồi, “dĩ nhi” 已而 mà thôi. ◇Luận Ngữ 論語: “Đạo chi bất hành, dĩ tri chi hĩ” 道之不行, 已知之矣 (Vi tử 微子) Đạo mà không thi hành được, thì đã biết vậy rồi.
8. (Phó) Rồi, sau đó. ◇Sử Kí 史記: “Hàn vương Thành vô quân công, Hạng Vương bất sử chi quốc, dữ câu chí Bành Thành, phế dĩ vi hầu, dĩ hựu sát chi” 韓王成無軍功, 項王不使之國, 與俱至彭城, 廢以為侯, 已又殺之 (Hạng Vũ bổn kỉ 項羽本紀) Hàn vương Thành không có quân công, Hạng Vương không cho về nước, (mà bắt) cùng về Bành Thành, giáng xuống tước hầu, rồi lại giết chết.
9. (Trợ) Đặt cuối câu, tương đương với “hĩ” 矣. ◎Như: “mạt do dã dĩ” 末由也已 chẳng biết noi đâu nữa vậy thôi.
10. (Thán) Dùng ở đầu câu, biểu thị cảm thán. § Cũng như “ai” 哎.
11. (Liên) Do, vì, nhân đó. § Dùng như “dĩ” 以. ◇Tây du kí 西遊記: “Hành giả tọa tại thượng diện, thính kiến thuyết xuất giá thoại nhi lai, dĩ thử thức phá liễu” 行者坐在上面, 聽見說出這話兒來, 已此識破了 (Đệ tứ ngũ hồi) Hành Giả ngồi ở bên trên, nghe thấy những lời nói chuyện như thế, do đó biết họ đã vỡ lẽ rồi.
12. (Đại) Ấy, đó, như thế. ◇Luận Ngữ 論語: “Bão thực chung nhật, vô sở dụng tâm, nan hĩ tai! Bất hữu bác dịch giả hồ? Vi chi do hiền hồ dĩ” 飽食終日, 無所用心, 難矣哉! 不有博弈者乎? 為之猶賢乎已 (Dương Hóa 陽貨) Ăn no suốt ngày, chẳng hết lòng hết sức vào việc gì, thật là khó chịu! Sao không đánh cờ đi? Đánh cờ còn hơn là (ở không) như thế.

Từ điển Thiều Chửu

① Thôi, như nghiêu nghiêu bất dĩ 蹺蹺不已 nhai nhải chẳng thôi, nghĩa là cứ nói dai mãi.
② Bỏ, bãi quan, gọi tắt là dĩ.
③ Quá, như bất vi dĩ thậm 不為已甚 chẳng là quá lắm ư?
④ Lời nói sự đã qua, như dĩ nhiên 已然 đã rồi, dĩ nhi 已而 đã mà, v.v.
⑤ Lời nói hết, như mạt do dã dĩ 末由也已 chẳng biết noi đâu nữa vậy thôi.
⑥ Ngày xưa hay dùng như chữ dĩ 以.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Đã, rồi: 爲時已晚 Đã muộn rồi; 舟已行矣 Thuyền đã đi rồi (Lã thị Xuân thu). 【已經】dĩ kinh [yêjing] Đã, rồi: 已經勝利 Đã thắng lợi; 這樣已經不錯了 Như thế đã khá lắm rồi;
② Ngừng, ngớt, thôi: 爭論不已 Tranh luận không ngừng (ngớt);
③ (văn) Quá, lắm, rất: 不爲已甚 Không là quá đáng; 昊天已威 Trời rất uy nghiêm (Thi Kinh);
④ (văn) Rồi, chẳng bao lâu: 韓王成無軍功，項王不使之國，與俱至彭城，廢以爲侯，已又殺之 Hàn Vương Thành không có quân công, Hạng Vương không để cho ông ta trở về nước mình, (mà) cùng đi với ông ta tới Bành Thành, truất xuống tước hầu, rồi lại giết đi (Sử kí: Hạng Vũ bản kỉ);
⑤ (văn) (thán) Ờ: 已！予惟小子，不敢替上帝命 Ờ! Ta là con của Văn Vương, đâu dám bỏ lệnh của vua trời (Thượng thư: Đại cáo);
⑥ (văn) Như 以 [yê] nghĩa ㉓: 准北，常山已南 Hoài Bắc, Thường Sơn trở về phía Nam (Sử kí); 已上 Trở lên;
⑦ (văn) Trợ từ cuối câu (biểu thị nghi vấn hoặc cảm thán): 公定予往已 Ngài ở lại, tôi về đi thôi (Thượng thư); 若是，則汝何爲驚已？ Như thế thì tại sao ông sợ hãi? (Trang tử);
⑧ (văn) Trợ từ, dùng chung với 也，矣 thành 也已，已矣, biểu thị ý xác định hoặc cảm thán. 【已矣】dĩ hĩ [yêyê] (văn) Thôi vậy (biểu thị ý xác định): 賜也，始可與言詩已矣 Chỉ có trò Tứ (Tử Cống) mới có thể cùng ta nói chuyện về Thi (Kinh Thi) thôi vậy (Luận ngữ). Xem 也已.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngừng lại — Xong rồi. Thôi — Đã qua — Quá đáng — Tiếng trợ từ cuối câu, không có nghĩa.

Từ điển Trung-Anh

(1) already
(2) to stop
(3) then
(4) afterwards

Tự hình 6

Dị thể 3

Từ ghép 71

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

扆

yǐ ㄧˇ

U+6246, tổng 10 nét, bộ hù 戶 (+6 nét)
phồn & giản thể, hình thanh & hội ý

Từ điển phổ thông

rèm chắn gió ở cửa

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Ngày xưa chỉ chỗ ở giữa cửa sổ (song 窗) và cửa (môn 門).
2. (Danh) Tấm bình phong chắn gió ở cửa hoặc cửa sổ.
3. (Danh) Họ “Ỷ”.
4. (Động) Ẩn giấu, ẩn tàng.
5. (Động) Dựa, tựa vào. ◇Đại Đái Lễ Kí 大戴禮記: “Thừa long ỷ vân” 乘龍扆雲 (Ngũ đế đức 五帝德) Cưỡi rồng dựa vào mây.

Từ điển Thiều Chửu

① Phủ ỷ 斧扆 cái chắn gió ở cửa hình như cái búa.

Từ điển Trần Văn Chánh

Tấm màn có trang trí hình cây búa đặt phía sau nhà vua trong phòng tiếp kiến của vua (còn gọi là 斧扆 [phủ ỷ]).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tấm bình phong, vừa để chắn gió, vừa để che bớt phần bên trong nhà — Giấu cất đi. Che đi.

Từ điển Trung-Anh

screen

Tự hình 1

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

掜

yǐ ㄧˇ [nǐ ㄋㄧˇ, niè ㄋㄧㄝˋ]

U+639C, tổng 11 nét, bộ shǒu 手 (+8 nét)
phồn thể

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Xưa dùng như 擬.
2. (Động) Xưa dùng như 捏 .
3. Một âm là “nghiệt”. (Tính) Cong tay, co quắp (bàn tay). ◇Trang Tử 莊子: “Chung nhật ác nhi thủ bất nghiệt” 終日握而手不掜 (Canh Tang Sở 庚桑楚) (Trẻ con) cả ngày nắm tay mà tay không co quắp.

Tự hình 1

Dị thể 1

Chữ gần giống 4

Bình luận 0

攺

yǐ ㄧˇ [gǎi ㄍㄞˇ]

U+653A, tổng 7 nét, bộ pù 攴 (+3 nét)
phồn & giản thể

Từ điển Trung-Anh

a kind of metal or jade ornament worn in ancient times to ward off evil spirits

Tự hình 1

Dị thể 1

Bình luận 0

旖

yǐ ㄧˇ

U+65D6, tổng 14 nét, bộ fāng 方 (+10 nét)
phồn & giản thể, hình thanh & hội ý

Từ điển phổ thông

thướt tha

Từ điển trích dẫn

1. § Xem “y nỉ” 旖旎.

Từ điển Thiều Chửu

① Y nỉ 旖旎 cờ bay phấp phới.
② Thướt tha.
③ Mây mù.

Từ điển Trần Văn Chánh

【旖旎】ỷ nỉ [yênê] ① (Cờ bay) phấp phới;
② (văn) Mềm mại, yểu điệu, thướt tha;
③ (văn) Mây mù.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẽ mềm mại như lá cờ bay.

Từ điển Trung-Anh

fluttering of flag

Tự hình 2

Dị thể 1

Chữ gần giống 4

Từ ghép 1

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

栘

yǐ ㄧˇ [yí ㄧˊ]

U+6818, tổng 10 nét, bộ mù 木 (+6 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

cây đường lệ (một loại cây trong truyền thuyết)

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Tức là cây “đường lệ”棠棣 (theo truyền thuyết).

Tự hình 1

Chữ gần giống 2

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

椅

yǐ ㄧˇ [yī ㄧ]

U+6905, tổng 12 nét, bộ mù 木 (+8 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

cái ghế tựa

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Một loài cây lớn, lá hình trái tim, mùa hạ nở hoa màu vàng, gỗ dùng được. § Còn có tên là “sơn đồng tử” 山桐子.
2. Một âm là “ỷ”. (Danh) Ghế dựa. ◎Như: “trác ỷ” 桌椅 bàn ghế. ◇Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: “Lí Thập nhi tọa tại ỷ tử thượng, khiêu trước nhất chích thối” 李十兒坐在椅子上, 蹺著一隻腿 (Đệ cửu thập cửu hồi) Lí Thập ngồi trên ghế, vắt chân chữ ngũ.

Từ điển Thiều Chửu

① Cây y.
② Một âm là ỷ. Cái ghế dựa.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Ghế dựa: 藤椅 Ghế mây;
② Cây ỷ (Idesia policarpa). Cg. 山桐子.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Tên một loài cây lớn, lá hình trái tim, mùa hạ nở hoa màu vàng. Gỗ dùng vào việc được — Một âm khác là Ỷ. Xem Ỷ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái ghế có chỗ dựa lưng — Ta còn hiểu là cái ngai thờ.

Từ điển Trung-Anh

chair

Tự hình 2

Dị thể 1

Chữ gần giống 9

Từ ghép 33

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

檥

yǐ ㄧˇ

U+6AA5, tổng 17 nét, bộ mù 木 (+13 nét)
phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

buộc thuyền vào bờ

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Dừng thuyền cập bờ. § Cũng như “nghĩ” 艤. ◇Sử Kí 史記: “Hạng Vương nãi dục đông độ Ô Giang. Ô Giang đình trường nghĩ thuyền đãi” 於是項王乃欲東渡烏江. 烏江亭長檥船待 (Hạng Vũ bổn kỉ 項羽本紀) Hạng Vương toan qua sông Ô Giang để rút về đông. Người đình trưởng Ô Giang cắm thuyền đợi.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Buộc thuyền vào bờ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thân cây — Một âm là Nghị. Xem Nghị.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Chống thuyền cặp bờ — Một âm khác là Nghi. Xem nghi.

Từ điển Trung-Anh

variant of 艤|舣[yi3]

Tự hình 2

Dị thể 2

Chữ gần giống 5

Bình luận 0

汽

yǐ ㄧˇ [gāi ㄍㄞ, qì ㄑㄧˋ]

U+6C7D, tổng 7 nét, bộ shǔi 水 (+4 nét)
hình thanh & hội ý

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Hơi nước. ◎Như: “khí ki” 汽機 máy hơi, “khí thuyền” 汽船 tàu thủy, “khí xa” 汽車 xe hơi.
2. (Danh) “Khí thủy” 汽水 nước uống có gaz. § Còn gọi là “Hà Lan thủy” 荷蘭水, “tô đả thủy” 蘇打水.

Tự hình 4

Dị thể 2

Chữ gần giống 4

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

猗

yǐ ㄧˇ [ē , ě , jì ㄐㄧˋ, wēi ㄨㄟ, yī ㄧ]

U+7317, tổng 11 nét, bộ quǎn 犬 (+8 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Đẹp, lớn, thịnh đại. ◇Thi Kinh 詩經: “Chiêm bỉ kì úc, Lục trúc y y” 瞻彼淇奧, 綠竹猗猗 (Vệ phong 衛風, Kì úc 淇奧) Trông kìa khúc quanh sông Kì, Tre xanh tốt đẹp um tùm.
2. (Trợ) Đặt cuối câu. ◇Thi Kinh 詩經: “Khảm khảm phạt đàn hề, Trí chi hà chi can hề, Hà thủy thanh thả liên y” 坎坎伐檀兮, 寘之河之干兮, 河水清且漣猗 (Ngụy phong 魏風, Phạt đàn 伐檀) Chan chát tiếng chặt cây đàn hề, Đặt cây ở bờ sông hề, Nước sông trong và gợn sóng lăn tăn.
3. (Thán) Biểu thị khen ngợi: ôi, ái chà. § Tương đương “a” 啊. ◇Thi Kinh 詩經: “Y ta xương hề, Kì nhi trường hề” 猗嗟昌兮, 頎而長兮 (Tề phong 齊風, Y ta 猗嗟) Ôi khỏe mạnh hề, Thân mình cao lớn hề.
4. (Danh) Họ “Y”.
5. Một âm là “ỷ”. (Động) Thêm vào.
6. (Động) Nương dựa. § Thông “ỷ” 倚. ◇Thi Kinh 詩經: “Tứ hoàng kí giá, Lưỡng tham bất ỷ” 四黃既駕, 兩驂不猗 (Tiểu nhã 小雅, Xa công 車攻) Bống ngựa vàng đã thắng vào xe, Hai ngựa hai bên không dựa vào đó.
7. Lại một âm là “ả”. (Tính) § Xem “ả na” 猗儺.

Tự hình 2

Dị thể 3

Chữ gần giống 13

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

矣

yǐ ㄧˇ [xián ㄒㄧㄢˊ]

U+77E3, tổng 7 nét, bộ shǐ 矢 (+2 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

vậy (trợ từ)

Từ điển trích dẫn

1. (Trợ) Đặt cuối câu, biểu thị khẳng định. ◇Luận Ngữ 論語: “Nhân viễn hồ tai? Ngã dục nhân, tư nhân chí hĩ” 仁遠乎哉? 我欲仁, 斯仁至矣 (Thuật nhi 述而) Đức nhân đâu có xa gì? Ta muốn đức nhân, thì đức nhân đến vậy.
2. (Trợ) Biểu thị cảm thán: thay, vậy thay. § Cũng như “tai” 哉. ◇Luận Ngữ 論語: “Thậm hĩ ngô suy dã” 甚矣吾衰也 (Thuật nhi 述而) Ta đã suy lắm thay.
3. (Trợ) Đặt cuối câu, biểu thị nghi vấn. § Dùng như “hồ” 乎 để hỏi lại. ◇Luận Ngữ 論語: “Nguy nhi bất trì, điên nhi bất phù, tắc tương yên dụng bỉ tướng hĩ?” 危而不持, 顛而不扶, 則將焉用彼相矣 (Quý thị 季氏) Nước nguy biến mà không biết bảo vệ, nước nghiêng ngã mà không biết chống đỡ, thì ai dùng mình làm tướng làm gì?

Từ điển Thiều Chửu

① Vậy, lời nói dứt câu.
② Dùng làm trợ từ, cũng như chữ tai 哉, như thậm hĩ ngô suy hĩ 甚矣，吾衰矣 (Luận ngữ 論語) tệ quá, ta suy quá lắm rồi.
③ Dùng như chữ hồ 乎 để hỏi lại, như tắc tương yên dụng bỉ tướng hĩ 則將焉用彼相矣 (Luận ngữ 論語) thì sẽ dùng họ giúp làm gì ư?

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Rồi (làm trợ từ, như 了 [liăo], biểu thị việc đã xảy ra): 秦王後悔之，非已死矣 Vua Tần về sau hối tiếc về việc đó thì Hàn Phi đã chết rồi (Sử kí); 晉候在外，十九年矣 Tấn hầu lưu vong ở ngoài nước, đã mười chín năm rồi (Tả truyện); 俎豆之事，則嘗聞之矣 Về việc trở đậu thì ta đã từng nghe qua rồi (Luận ngữ);
② Vậy, rồi vậy, vậy thay (trợ từ, biểu thị sự cảm thán): 甚矣吾衰也 Ta đã suy quá rồi vậy! (Luận ngữ); 久矣，吾不復夢見周公！ Đã lâu rồi, ta không mộng thấy ông Chu công nữa! (Luận ngữ). 【矣夫】hĩ phù [yêfú] (văn) Trợ từ liên dụng, biểu thị sự cảm thán và suy đoán: 苗而不秀者有矣夫！ Có lúa non mà lẽ nào không có lúa trổ bông ư! (Luận ngữ); 哀哉復哀哉，此是命矣夫！ Thương thay lại thương thay, đó có lẽ là mệnh chăng! (Toàn Hán phú);【矣乎】hĩ hồ [yêhu] (văn) Thế ư, vậy ư (trợ từ liên dụng, biểu thị sự đương nhiên, bao hàm ý cảm thán hoặc nghi vấn): 中庸之爲德，其至矣乎！ Cái đức của đạo trung dung là cùng tột vậy ư! (Luận ngữ); 易其至矣乎！ Đạo dịch là cùng tột vậy ư! (Chu Dịch); 公曰：可矣乎！ Công nói: Có thể vậy ư? (Tả truyện); 夫子聖矣乎？ Phu tử (thầy) là bậc thánh ư? (Mạnh tử);【矣哉】hĩ tai [yê zai] (văn) Vậy thay, vậy ư (trợ từ liên dụng ở cuối câu, biểu thị sự cảm thán hoặc phản vấn): 大矣哉！ Lớn lao vậy thay!; 宮室盛矣哉！ Cung thất đồ sộ vậy thay! (Sử kí); 愚之知有以賢于人而愚豈可謂知矣哉？ Trí của kẻ ngu có khi cho là tài giỏi hơn người nhưng há có thể bảo ngu là trí được ư? (Mặc tử) (知=智);
③ Trợ từ cuối câu, biểu thị nghi vấn hoặc phản vấn: 危而不持，顛而不扶，則將焉用彼相矣？ Nước nguy khốn mà không giữ gìn, nghiêng ngửa mà không nâng đỡ, thì dùng kẻ đó làm tướng chi vậy? (Luận ngữ); 何如斯可以從政矣？ Như thế nào thì mới có thể trông coi chính sự được? (Luận ngữ); 以堯繼堯，夫又何變之有矣？ Lấy một người như vua Nghiêu để kế nghiệp vua Nghiêu thì có gì thay đổi đâu? (Tuân tử);
④ Trợ từ cuối câu, biểu thị ý khẳng định: 我慾仁，斯仁至矣 Ta muốn đức nhân, thì đức nhân đến vậy (Luận ngữ); 雖曰未學，吾必謂之學矣 (Người như vậy), tuy nói rằng không học, nhưng ta cho rằng đã có học rồi (Luận ngữ);
⑤ Trợ từ dùng cuối một đoạn câu, biểu thị sự đình đốn để nêu ra ở đoạn sau: 漢之廣矣，不可泳思 Sông Hán rộng lớn, không lội qua được (Thi Kinh);
⑥ Trợ từ cuối câu, biểu thị yêu cầu hoặc mệnh lệnh: 先生休矣！ Tiên sinh thôi đi vậy! (Chiến quốc sách); 君無疑矣！ Ngài chớ có nghi ngờ! (Thương Quân thư); 公往矣，毌污我 Ngài đi đi, chớ có làm nhơ ta! (Hán thư).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trợ từ cuối câu, biển thị sự dĩ nhiên. Tương tự như vậy — Trợ từ cuối câu, biển thị sự tất nhiên trong lí luận.

Từ điển Trung-Anh

classical final particle, similar to modern 了[le5]

Tự hình 5

Dị thể 2

Từ ghép 1

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

綺

yǐ ㄧˇ [qǐ ㄑㄧˇ]

U+7DBA, tổng 14 nét, bộ mì 糸 (+8 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Lụa có hoa văn, đường dệt xiên.
2. (Danh) Họ “Khỉ”.
3. (Tính) Xiên xẹo, ngoắt ngoéo. ◎Như: “khỉ đạo” 綺道 đường ngoằn ngoèo, “khỉ mạch” 綺陌 lối xiên xẹo.
4. (Tính) Tươi đẹp, hoa lệ. ◎Như: “khỉ tình” 綺情 cái tình nẫu nà, “khỉ ngữ” 綺語 lời nói thêu dệt.
5. § Ghi chú: Ta quen đọc là “ỷ”.

Tự hình 2

Dị thể 2

Chữ gần giống 15

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

臆

yǐ ㄧˇ [yì ㄧˋ]

U+81C6, tổng 17 nét, bộ ròu 肉 (+13 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Ngực. ◇Đỗ Phủ 杜甫: “Nhân sanh hữu tình lệ triêm ức, Giang thủy giang hoa khởi chung cực?” 人生有情淚沾臆, 江水江花豈終極 (Ai giang đầu 哀江頭) Người ta có tình cảm, nước mắt thấm ướt ngực, Nước sông, hoa sông há có tận cùng không?
2. (Danh) Tấm lòng, bụng dạ. ◎Như: “tư ức” 私臆 nỗi riêng. ◇Văn tâm điêu long 文心雕龍: “Thần cư hung ức, nhi chí khí thống kì quan kiện” 神居胸臆, 而志氣統其關鍵 (Thần tư 神思).
3. (Động) Suy đoán, thôi trắc. ◎Như: “ức đạc” 臆度 phỏng đoán, “ức thuyết” 臆說 nói phỏng. ◇Tô Thức 蘇軾: “Sự bất mục kiến nhĩ văn, nhi ức đoạn kì hữu vô khả hồ?” 事不目見耳聞, 而臆斷其有無可乎 (Thạch chung san kí 石鐘山記) Việc không mắt thấy tai nghe, mà phỏng đoán có không được chăng?
4. (Động) Buồn giận, uất ức. ◇Lí Hoa 李華: “Địa khoát thiên trường, bất tri quy lộ. Kí thân phong nhận, phức ức thùy tố?” 地闊天長, 不知歸路. 寄身鋒刃, 腷臆誰訴 (Điếu cổ chiến trường văn 弔古戰場文) Đất rộng trời dài, không biết đường về. Gửi thân nơi gươm giáo, uất ức ngỏ cùng ai?

Tự hình 2

Dị thể 5

Chữ gần giống 1

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

舣

yǐ ㄧˇ

U+8223, tổng 9 nét, bộ zhōu 舟 (+3 nét)
giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

thuyền ghé vào bờ, đậu thuyền

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 艤.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Cột thuyền vào bờ, đậu thuyền.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 艤

Từ điển Trung-Anh

to moor a boat to the bank

Tự hình 2

Dị thể 2

Bình luận 0

艤

yǐ ㄧˇ

U+8264, tổng 19 nét, bộ zhōu 舟 (+13 nét)
phồn thể

Từ điển phổ thông

thuyền ghé vào bờ, đậu thuyền

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Đưa thuyền ghé vào bờ, đậu thuyền. ◇Nguyễn Trãi 阮廌: “Tây tân sơ nghĩ trạo, Phong cảnh tiện giang hồ” 西津初艤棹, 風景便江湖 (Giang hành 江行) Bến tây vừa ghé mái chèo, Phong cảnh đã mang vẻ giang hồ.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Cột thuyền vào bờ, đậu thuyền.

Từ điển Trung-Anh

to moor a boat to the bank

Tự hình 1

Dị thể 2

Chữ gần giống 6

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

苡

yǐ ㄧˇ [sì ㄙˋ]

U+82E1, tổng 7 nét, bộ cǎo 艸 (+4 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. (xem: phù dĩ 芣苡)
2. (xem: ý dĩ 薏苡)

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) § Xem “phù dĩ” 芣苡.
2. (Danh) § Xem “ý dĩ” 薏苡.

Từ điển Thiều Chửu

① Phầu dĩ 芣苡 cỏ phầu dĩ (Coix lacryma-jobi). Cũng viết là 芣苢.
② Ý dĩ 薏苡 một thứ cỏ có quả, trong có nhân trắng, tục gọi là ý mễ 薏米, dùng nấu cháo ăn và làm thuốc được.

Từ điển Trần Văn Chánh

Một loại cây có hạt dùng làm lương thực hoặc làm thuốc (Coix lacryma-jobi). Xem 薏苡 [yìyê], 芣苡 [fóuyê].

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Ý dĩ 薏苡.

Từ điển Trung-Anh

common plantain (Plantago major)

Tự hình 2

Dị thể 1

Từ ghép 3

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

苢

yǐ ㄧˇ

U+82E2, tổng 8 nét, bộ cǎo 艸 (+5 nét)
phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

(xem: phù dĩ 芣苢)

Từ điển trích dẫn

1. § Như chữ “dĩ” 苡. § Xem “phù dĩ” 芣苢.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 苡. Xem 芣苢.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xem Phù dĩ 芣苢.

Tự hình 2

Dị thể 1

Từ ghép 1

Bình luận 0

蚁

yǐ ㄧˇ

U+8681, tổng 9 nét, bộ chóng 虫 (+3 nét)
giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

con kiến

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 蟻.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Kiến, mối: 螞蟻 Con kiến; 白蟻 Con mối;
② Nhỏ như kiến: 蟻命 Mạng (nhỏ như mạng) kiến;
③ Cấn rượu, cặn rượu;
④ [Yê] (Họ) Nghị.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 蟻

Từ điển Trung-Anh

ant

Tự hình 2

Dị thể 4

Từ ghép 15

Bình luận 0

蛾

yǐ ㄧˇ [é ]

U+86FE, tổng 13 nét, bộ chóng 虫 (+7 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Con ngài, bướm ngài.
2. (Danh) Gọi tắt của “nga mi” 蛾眉 mày ngài, chỉ lông mày người đẹp. ◎Như: “song nga” 雙蛾 hai hàng lông mày. ◇Tô Mạn Thù 蘇曼殊: “Ngọc nhân túc kì song nga” 玉人蹙其雙蛾 (Đoạn hồng linh nhạn kí 斷鴻零雁記) Người đẹp nhíu hai hàng lông mày. § Ghi chú: “Nga mi” 蛾眉 cũng chỉ người đẹp. Cũng viết là 娥眉.
3. (Danh) Sinh vật hình trạng giống như con ngài. ◎Như: mộc nhĩ còn gọi là “mộc nga” 木蛾.
4. (Danh) Họ “Nga”.
5. (Phó) Chốc lát. § Thông “nga” 俄.
6. Một âm là “nghĩ”. (Danh) Cũng như “nghĩ” 蟻.

Tự hình 2

Dị thể 3

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

螘

yǐ ㄧˇ

U+8798, tổng 16 nét, bộ chóng 虫 (+10 nét)
phồn & giản thể

Từ điển phổ thông

con kiến

Từ điển trích dẫn

1. Nguyên là chữ “nghĩ” 蟻.

Từ điển Thiều Chửu

① Nguyên là chữ nghĩ 蟻.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 蟻.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như chữ Nghị 蟻.

Từ điển Trung-Anh

(1) ant
(2) variant of 蟻|蚁[yi3]

Tự hình 1

Dị thể 2

Chữ gần giống 1

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

蟻

yǐ ㄧˇ [jǐ ㄐㄧˇ]

U+87FB, tổng 19 nét, bộ chóng 虫 (+13 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

con kiến

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Con kiến.
2. (Danh) “Bạch nghĩ” 白蟻 con mối trắng hay ăn đồ gỗ. ◇Nguyễn Du 阮攸: “Kim cổ thùy đồng bạch nghĩ oa” 今古誰同白蟻窩 (Tạp ngâm 雜吟) Xưa nay ai cùng ở một tổ với mối?
3. (Danh) Bọt, tăm rượu. ◎Như: “phù nghĩ” 浮蟻 tăm rượu.
4. (Danh) Họ “Nghĩ”.
5. (Tính) Nhỏ, bé, nhỏ mọn. ◎Như: “nghĩ mệnh” 蟻命 tính mệnh nhỏ nhoi (như mạng kiến vậy).
6. (Phó) Nhiều, đông. ◇Lưu Nghĩa Khánh 劉義慶: “Ư thị khấu đạo xứ xứ nghĩ hợp, quận quốc đa dĩ vô bị, bất năng chế phục” 於是寇盜處處蟻合, 郡國多以無備, 不能制服 (Thế thuyết tân ngữ 世說新語, Thức giám 識鑒) Do đó giặc cướp các nơi tụ họp đông như kiến, quận huyện phần nhiều không phòng bị, không dẹp yên được.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Kiến, mối: 螞蟻 Con kiến; 白蟻 Con mối;
② Nhỏ như kiến: 蟻命 Mạng (nhỏ như mạng) kiến;
③ Cấn rượu, cặn rượu;
④ [Yê] (Họ) Nghị.

Từ điển Trung-Anh

ant

Tự hình 1

Dị thể 9

Chữ gần giống 6

Từ ghép 15

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

踦

yǐ ㄧˇ [jī ㄐㄧ, jǐ ㄐㄧˇ, qī ㄑㄧ]

U+8E26, tổng 15 nét, bộ zú 足 (+8 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Đùi, chân, cẳng.
2. Một âm là “kì”. (Động) Đâm, chạm, húc.
3. Một âm là “khi”. (Tính) Nghiêng, lệch. § Thông “khi” 崎.

Tự hình 2

Dị thể 3

Chữ gần giống 10

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

轙

yǐ ㄧˇ

U+8F59, tổng 20 nét, bộ chē 車 (+13 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. vòng trên ách
2. chờ đợi

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Vòng trên ách;
② Chờ đợi.

Từ điển Trung-Anh

rings on the yokes

Tự hình 2

Dị thể 4

Chữ gần giống 6

Bình luận 0

迆

yǐ ㄧˇ [yí ㄧˊ]

U+8FC6, tổng 6 nét, bộ chuò 辵 (+3 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. Một dạng của chữ “dĩ” 迤.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 迤.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Đi xiên, đi nghiêng — Thế đất nghiêng.

Từ điển Trung-Anh

variant of 迤[yi3]

Tự hình 1

Dị thể 2

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

迤

yǐ ㄧˇ [tuō ㄊㄨㄛ, tuó ㄊㄨㄛˊ, yí ㄧˊ]

U+8FE4, tổng 8 nét, bộ chuò 辵 (+5 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Phó) “Dĩ lệ” 迤邐 liên tục không dứt. § Cũng viết là 邐迆 hay 迆邐. ◇Thủy hử truyện 水滸傳: “Liên dạ tự quá lĩnh lai, dĩ lệ thủ lộ, vọng trứ Thanh Châu địa diện lai” 連夜自過嶺來, 迤邐取路, 望著青州地面來 (Đệ tam thập nhị hồi) Suốt đêm vượt núi, đi một mạch về hướng Thanh Châu.
2. (Tính) Địa thế xiên mà dài.
3. (Giới) Về phía, hướng về.

Từ điển Thiều Chửu

① Dĩ lệ 迤邐 quanh co, men theo bên vệ.
② Thế đất đi xiên mà dài gọi là dĩ.

Từ điển Trần Văn Chánh

Xem 逶迤 [weiyí] Xem 迤 [yê].

Từ điển Trần Văn Chánh

① Phía, đi về phía, hướng về...: 新客站迤東是旱橋 Trạm khách mới đi về phía đông là chiếc cầu cao (phía đông trạm khách mới là chiếc cầu cao);
② (văn) Đi xéo, đi tắt: 過九江，至於東陵，東迤 Qua khỏi Cửu Giang đến Đông Lăng, đi xéo về phía đông (Thượng thư);
③ (văn) Dựa nghiêng vào. Xem 迤 [yí].

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Một lối viết của chữ Dĩ 迆.

Từ điển Trung-Anh

extending to

Tự hình 2

Dị thể 7

Chữ gần giống 2

Từ ghép 2

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

釔

yǐ ㄧˇ

U+91D4, tổng 9 nét, bộ jīn 金 (+1 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

nguyên tố ytri, Y

Từ điển Trần Văn Chánh

(hoá) Ytri (Ytrium, kí hiệu Y).

Từ điển Trung-Anh

yttrium (chemistry)

Tự hình 1

Dị thể 1

Bình luận 0

錡

yǐ ㄧˇ [qí ㄑㄧˊ]

U+9321, tổng 16 nét, bộ jīn 金 (+8 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Khí cụ đựng vật, có ba chân.
2. (Danh) Cái giá để binh khí.
3. § Ghi chú: Một âm là “ki”. (Danh) Một loại đục. ◇Thi Kinh 詩經: “Kí phá ngã phủ, Hựu khuyết ngã ki” 既破我斧, 又缺我錡 (Bân phong 豳風, Phá phủ 破斧) Đã làm hư cây búa của ta, Lại làm mẻ cái đục của ta.
4. (Danh) Họ “Ki”.

Tự hình 1

Dị thể 2

Chữ gần giống 7

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

钇

yǐ ㄧˇ

U+9487, tổng 6 nét, bộ jīn 金 (+1 nét)
giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

nguyên tố ytri, Y

Từ điển Trần Văn Chánh

(hoá) Ytri (Ytrium, kí hiệu Y).

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 釔

Từ điển Trung-Anh

yttrium (chemistry)

Tự hình 2

Dị thể 2

Bình luận 0

锜

yǐ ㄧˇ [qí ㄑㄧˊ]

U+951C, tổng 13 nét, bộ jīn 金 (+8 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 錡.

Tự hình 1

Dị thể 1

Chữ gần giống 9

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

阤

yǐ ㄧˇ [tuó ㄊㄨㄛˊ, zhì ㄓˋ]

U+9624, tổng 5 nét, bộ fù 阜 (+3 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. Như chữ “đà” 陀.

Tự hình 2

Dị thể 2

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

雉

yǐ ㄧˇ [kǎi ㄎㄞˇ, sì ㄙˋ, zhì ㄓˋ]

U+96C9, tổng 13 nét, bộ zhuī 隹 (+5 nét)
hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Chim trĩ (con dẽ). § “Lã Hậu” 呂后 nhà Hán tên là “Trĩ” 雉, vì kiêng húy nên gọi chim trĩ là “dã kê” 野雞.
2. (Danh) Lượng từ: ngày xưa, diện tích tường thành vuông một trượng gọi là “đổ” 堵, ba đổ gọi là “trĩ” 雉. § Vì thế những bức tường thấp trên mặt thành gọi là “trĩ điệp” 雉堞.

Tự hình 3

Dị thể 11

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

顗

yǐ ㄧˇ

U+9857, tổng 19 nét, bộ yè 頁 (+10 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. yên tĩnh, yên vui
2. nghiêm cẩn

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Yên tĩnh.
2. (Tính) Trang trọng, cẩn thận.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Yên tĩnh, yên vui;
② Nghiêm cẩn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ trang nghiêm.

Từ điển Trung-Anh

(1) pleasing
(2) respectful manner

Tự hình 1

Dị thể 1

Từ ghép 1

Một số bài thơ có sử dụng

Bình luận 0

鳦

yǐ ㄧˇ

U+9CE6, tổng 12 nét, bộ niǎo 鳥 (+1 nét)
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

con chim én

Từ điển Trung-Anh

a swallow (bird)

Tự hình 1

Dị thể 4

Bình luận 0

齮

yǐ ㄧˇ

U+9F6E, tổng 23 nét, bộ chǐ 齒 (+8 nét)
phồn & giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

cắn

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Cắn, gặm. ◎Như: “nghĩ hột” 齮齕 nhai nghiến.
2. (Động) Xâm phạm. ◇Tiết Phúc Thành 薛福成: “Nghĩ ngã hải cương” 齮我海疆 (Chiết đông trù phòng lục 浙東籌防錄, Tự 序) Xâm phạm hải phận của ta.
3. (Động) Công kích, hủy báng.

Từ điển Thiều Chửu

① Cắn. Như nghĩ hột 齮齕 nhai nghiến.
② Cầy bẩy, ghen ghét người có tài mà xô đẩy người ta ra.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Cắn;
② 【齮齕】nghĩ hột [yêhé] (văn) a. Nhai nghiến; b. Làm tổn hại, cầy bẩy (người có tài), khuynh loát.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cắn. Dùng răng mà cắn.

Từ điển Trung-Anh

bite

Tự hình 2

Dị thể 3

Chữ gần giống 10

Bình luận 0